Пераклады вершаў рэпрэсаваных паэтаў

Пераклады на польскую
Міхась Чарот. "Прысяга" (пераклад на польскую Алы Бржазоўскай)

Я не чакаў

І не гадаў,

Бо жыў з адкрытаю душою,

Што стрэне лютая бяда,

Падружыць з допытам,

З турмою.

Прадажных здрайцаў ліхвяры

Мяне заціснулі за краты.

Я прысягаю вам, сябры,

Мае палі,

Мае бары, —

Кажу вам — я не вінаваты!



Nie czekałem, 

Nie myślałem,

Z otwartą żyłem duszą,

Spotkać tak okrutną dolę,

Za druha śledztwo mieć,

Niewolę.

Sprzedajnych zdrajców wierzyciele

Wrzucili mnie za kraty.

Ja Wam przysięgam, przyjaciele,

Moje łąki,

Moje lasy,

Powiadam – jam niewinowaty!

Юлі Таўбін "Калі я буду паміраць (пераклад на польскую мову Яніны Рашчынскай​)

Калі я буду паміраць

і рабіцца дакучным целам…

А я хачу, каб гэта было ня хутка, – таму

Я цяпер хачу жыць, жыць, –

жыць жыцьцём, аднаму мне зразумелым,

Жыцьцём, уласьцівым толькі мне аднаму.

Бачыць, як сонца сьмяецца на брудным акне,

Акунаць сваё цела ў халодныя ўлоньні рэчак,

Плысьці на моры ў рыбачым чаўне,

Хадзіць па полі сярод цнатлівых грэчак.

Я хачу спатыкаць сяброў і таварышак,

маладых і сталых;

Хачу даверлівых жаночых пацалункаў

і моцных поціскаў мужчынскіх рук,

Каб адчуваньне жыцьця ніколі мяне не пакідала, –

Поўнае і шматкаляровае,

як вясёлкавы паўкруг.

Я хачу наведаць аграмадныя гарады,

Далёкія краіны з мовамі чужымі, –

Я хачу,

каб сьвет

паветра,

сухазем’я

і вады

Жыў,

дрыжаў

у кожнай, самай дробнай маёй жыле.

Каб мяне хвалявалі

страты, здабыткі, разьвітаньні і стрэчы,

Каб я мог сказаць пра сябе:

«Я жыў, пакуль тэрмін мой не прайшоў…

Каб мяне праціналі сваёю магутнасьцю рэчы

Блізкіх маіх спадарожнікаў-таварышоў.

Хачу

жыць,

падаючы,

але не занепадаючы.

Высока паднятым сілай часоў,

здабыць сталае месца на гале зямной.

Ведаю свае заганы.

Але гэта – мая задача.

Мне –

дваццаць першы год.

Жыцьцё ня за, а перада мной


1932 




Jeśli będę umierać i stanę się nudnym ciałem…

I nie chcę, żeby to było szybko,- dlatego

Teraz chcę żyć, żyć, –

żyć życiem, które tylko ja rozumiem.

Życie, które należy tylko do mnie.

Widzieć śmiejące się słońce na brudnym oknie

Zanurzyć swoje ciało w zimnym łonie rzek,

Pływać po morzu w łodzi rybackiej,

Spacerować po polu wśród dziewiczej gryki.

Chcę spotkać przyjaciół, młodych i starych;

Chcę ufnych kobiecych pocałunków

i mocnych męskich uścisków dłoni

Aby uczucie życia nigdy mnie nie opuściło, –

Pełne i wielobarwne, jak tęczowe półkole.

Chcę odwiedzić miasta metropolitalne,

Odległe kraje z językami obcymi,

Chcę żeby świat powietrza, suchej ziemi i wody

Żył, drżał w każdej mojej najmniejszej żyle.

Chcę się martwić stratami, osiągnięciami, pożegnaniami i spotkaniami,

Abym mógł powiedzieć o sobie:

„Żyłem, aż mój termin nie minął…

Być przeszytym mocą rzeczy

Moich bliskich podróżników-towarzysze.

Chcę żyć spadając, ale nie podupadając.

Wzniesiony wysoko mocą czasu,

zdobyć stałe miejsce na kuli ziemskiej.

Znam swoje wady.

Ale to jest moje zadanie.

Mam dwadzieścia jeden lat.

Życie nie jest za mną, ale przede mną”.




Юлі Таўбін "Ты помніш, помніш, безумоўна..." (пераклад на польскую мову Віталя Абрамовіча)

Ты помніш, помніш, безумоўна,

І тую ноч, і той настрой,

Што панаваў над намі роўна, –

І над табой, і нада мной…

 

 Драты дрыжалі пераборам,

Аб нечым дзіўным месяц сніў,

І рысы даўняга сабора

Так чотка млелі ў вышыні.

 

Нячутна шамацела лісце,

Саткалі зоры з срэбра ніць…

У тую ноч мы пакляліся

Жыць і любіць…

              Любіць і жыць.

І мы жылі… І мы любілі…

І неслі прагу і любоў…

Часы дзяціных сноў-ідылій

Да нас не вернуцца ізноў…

 

Жыццё далей нас весці стане,

Надорыць новых песень-дум,

І мужнай сталасці жаданні

На нас пячатку пакладуць.

 

А ўжо не вернецца з гадамі

Ні тая ноч, ні той настрой,

Што панаваў тады над намі –

І над табой, і нада мной.

 

 

Ліпень, 1929, Мсціслаўль

Pamiętasz ty, pamiętasz pewnie

I tamtą noc i nastrój ten

który obdarzał nas nathnieniem

I nie potrzebny był nam sen

 

 Kolczastе druty niby struny.

 A księżyc o czymś dziwnym snił.

I kontur starego kosciołu.

 Na przejżystym niebie tkwił

 

 Bezszelestnie brzmiało liście.

 Zetkali gwiazdy srebrną nić…

 I w tamtą noc my przysiągneli

Być zawsze razem, razem być 

 

Byliśmy razem.. i kochali…

Namiętność nieśli.. ciepłą chęć…

Te czasy gdy my byli małę.

Nie wrócą już ze starych zdjęć

 

Zabrało życie cud miłości.

Lecz dało nowych piesień-zdań.

Pieczątką żądze dojrzałości

Okrześlą nam starości grań

 

I nie powróci nigdy więcej

Nie tamta noc, nie nastrój ten.

Który obdarzał nas natchnieniem. 

Po prostu skonczy się jak sen.

 

 

Ліпень, 1929, Мсціслаўль

Юлі Таўбін "Кожны з маленства" (пераклад Алы Бржазоўскай)

Кожны з маленства злучаны выракам, 

А потым крывёю аплочвае чыншы. 

На Беларусі зрабіцца лірыкам

Куды лягчэй, як чым-небудзь іншым.

 

Вагон прарываецца рыбай праз нерат, 

Бярозы галлём быццам б’юцца а шыбы, 

І так мая лірыка рвецца наперад, 

Як гэтая самая ў нераце рыба. 

…З маленства з нас кожны злучаны выракам 

І плоціць за вырак багатыя чыншы…

Гавораць, што жыць лірыкам, 

Магчыма, цяжэй, як іншым.

1930

Od dziecka każdy złączony wyrokiem,

A potem krwią opłaca czynsze.

Na Białorusi stać się lirykiem

O wiele łatwiej niż kimkolwiek innym.

 

Wagon pędzi jak ryba przez niewód,

Konary brzozy jakby biły o szyby, 

Tak liryka moja pędzi naprzód,

Jak uchwycone w niewód ryby.

 

Od dziecka z nas każdy złączony wyrokiem

I płaci za wyrok wysokie czynsze…

Twierdzą, że żyć, będąc lirykiem,

Jest trudniej, być może, niż innym.




Тодар Кляшторны "Зазімак" пераклад на польскую Адама Паморскага

Зазімак

Мёрзлы месяц з-за гор васількамі

Перасыпаў азёрную сінь.

Стыне ўсё…

Ледзянымі сярпамі

Выйшла восень рабіну касіць.

 

Тоўпы зор снегавым пералівам

Разматалі ў палях павады.

Быццам коні з намыленай грывай,

У пацёмках застылі сады.

 

Хтосьці там, у шырокім прыволлі,

Дзе узмежкі гараць серабром,

Заспяваў пра шырокае поле,

Засвістаў ледзяным салаўём…

 

Эх, як рвецца душа у прасторы,

Штосьці хочацца вечна кахаць

І дзіцячае радасці зоры

Ў ледзяных перазвонах збіраць.

 

Мёрзлы месяц з-за гор васількамі

Перасыпаў азёрную сінь.

Стыне ўсё…

Ледзянымі сярпамі

Выйшла восень рабіну касіць.

 

[1932]

PONOWA

Chabry księżyc zamarzły zza wzniesień

Po jeziora rozsypał błękicie.

Zastygł świat.

Jarzębinę w tę jesień

Zetnie sierp lodowaty o świcie.

Gwiazd gromady jak śnieg migotliwe

Pozrywały się w polu z uwięzi.

W białej pianie jak koń mierzwiąc grzywę,

Zamarł ogród w pomroce gałęzi.

A w rozłogu otwartym na przestrzał,

Tam gdzie srebrzą się miedze ozimin,

Mróz jak słowik zaświstał, zatrzeszczał,

Rozśpiewany w przestworzu olbrzymim.

Ciągnie duszę w to mroźne przestworze!

Wiecznym kochać uczuciem po ciemku

I jak dziecko tam gwiazdy, niebożę,

W lodowatym chce zbierać oddźwięku.

Chabry księżyc zamarzły zza wzniesień

Po jeziora rozsypał błękicie.

Zastygł świat.

Jarzębinę w tę jesień

Zetnie sierp lodowaty o świcie.

1932

Adam Pomorski



Тодар Кляшторны “Завечарылася бярозавая просінь” пераклад на польскую Адама Паморскага

Завечарылася бярозавая просінь,

У далях вечар дым пераліваў.

А Млечны Шлях

На сіняватых плёсах

Заранкамі дарогу вышываў.

 

Мне марыцца:

Нібыта той дарогай

З адвечнасці вярнуліся гады…

Я не паэт,

А хлопчык басаногі, –

За рубяжамі свет і гарады.

 

Нібы з туманаў выплыла паданне

Пра гэта возера,

Як сведку дзіва-дзей;

Я ўспамінаю першае каханне

І першы хмель разбураных надзей.

 

З тае пары я шмат перамяніўся

(Цвітуць да часу ў жыце васількі),

О вечар, вечар,

Што завечарыўся,

Куды сплылі ружовыя вянкі?!


1929

 

Dym w oddaleniu nad wieczorem stoi,

Między brzozami modry prześwit zmierzcha.

A Droga Mleczna

W niebieskawej toni

Jak wyszywana na zaranku ścieżka.

 

I marzy mi się, i zwiduje, że tą

Ścieżką z wieczności powracają lata,

Że jestem bosym malcem,

Nie poetą –

I że widnokrąg to już koniec świata.

 

Jak z mgły legenda snuje się nad ziemią

O tym jeziorze,

Lustrze dziwnej prawdy;

I z zawiedzioną pierwszą swą nadzieją

Pierwszej miłości czas wspominam dawny.

 

Jak sam się zmienię, wtedy bym nie przeczuł

(Niedługą chwilę chabry w zbożu kwitną).

O, czemu zmierzcha

Nad wieczorem wieczór?

Gdzie róże w wiankach płyną w toń błękitną?

 

1929

Adam Pomorski

Алесь Дудар "Пасеклі Край наш" пераклад на польскую мову Адама Паморскага

Пасеклі Край наш папалам,

Каб панскай вытаргаваць ласкі.

Вось гэта – вам, а гэта – нам,

Няма сумлення ў душах рабскіх.

 

І цягнем мы на новы строй

Старую песню і чужую:

Цыгане шумнаю талпой

Па Бесарабіі качуюць…

 

За ўсходнім дэспатам-царком

Мы бегаем на задніх лапах,

Нью-Ёрку грозім кулаком

І Чэмберлена лаем трапна.

 

Засыплем шапкамі яго,

Ура, ура – патопім ў соплях.

А нас тым часам з году ў год

Тут прадаюць ўраздроб і оптам.

 

Мы не шкадуем мазалёў.

Мы за чужых праклёны роім,

Але без торгу і без слоў

Мы аддаем сваіх герояў.

 

Не смеем нават гаварыць

І думаць без крамлёўскай візы,

Без нас ўсё робяць махляры

Ды міжнародныя падлізы.

 

Распаўся б камень ад жальбы

Калі б ён знаў, як торг над намі

Вядуць маскоўскія рабы

З велікапольскімі панамі.

 

О, ганьба, ганьба! Ў нашы дні

Такі разлом, туга такая!

І баюць байкі баюны

Северо-Западного края…

 

Плююць на сонца і на дзень.

О, дух наш вольны, дзе ты, дзе ты?

Ім мураўёўскі б гальштук ўздзець,

Нашчадкам мураўёўскім гэтым…

 

Але яшчэ глушыце кроў.

Гарыць душа і час настане,

Калі з-за поля, з-за бароў

Па-беларуску сонца гляне.

 

Тады мы ў шэрагах сваіх,

Быць можа, шмат каго не ўбачым.

З тугою ў сэрцы ўспомнім іх,

Але ніколі не заплачам.

 

А дзень чырвоны зацвіце,

І мы гукнем яму: «Дабрыдзень».

І са шчытом ці на шчыце

Ў краіну нашу зноў мы прыйдзем.

 

1928

Kraj rozpłatali nam na dwoje

Dla pańskiej łaski i faworu:

To będzie twoje, a to moje –

Niewolnik nie ma wszak honoru.

 

Starą, nie naszą śpiewkę dumnie 

Ciągniemy tedy nowym wzorem: 

Po Besarabii szumnie, tłumnie 

Cyganie włóczą się taborem…* 

 

W pląsy puszczamy się przed baszą, 

Niech widzi wschodni wódz−półpanek: 

Drży Nowy Jork przed pięścią naszą, 

Drży Chamberlain od połajanek. 

 

Czapką ich nakryć! Hip hip hura! 

Targamy z nimi się za szczęki, 

Kiedy nas samych odrzyskóra 

Sprzedaje hurtem i od ręki. 

 

Trudzimy się do siódmych potów, 

Klnąc obcych, ale na trzy−cztery 

Bez słowa każdy oddać gotów 

Za bezcen własne bohatery. 

 

Bez stempla Kremla, bez podpisu 

Nikt nie wydusi z siebie słowa. 

Wszystko wykona za nas lizus 

I szuja międzynarodowa. 

 

Serce z kamienia w piersiach pęknie, 

Kiedy się widzi, jak to nami 

Moskiewski fagas kupczy pięknie 

Z jaśnie polskimi imć panami. 

 

O, hańbo! Ból i rozłam taki 

Za naszych dni! I baju−baju 

Bają bajarze i pismaki 

Północno−Zachodniego Kraju… 

 

Plują na słońce ci oszczercy. 

Duch wolny gdzież się w nas uchowa? 

Naści, oprawców spadkobiercy, 

Konopny krawat Murawjowa!* 

 

Lecz kryjmy w sercu żar tymczasem. 

Dzień jeszcze przyjdzie, że pomyślnie 

Nad naszym polem i nad lasem 

Po białorusku słońce błyśnie. 

 

Niejeden wtedy do apelu 

Nie stanie w szyku jak my sami. 

Uczcimy wtedy pamięć wielu 

Z bólem, lecz przecież nie ze łzami. 

 

„Dzień dobry!” nam za hasło starczy 

Po latach klęski i rozgromu, 

Gdy znowu z tarczą lub na tarczy 

Wrócimy do własnego domu. 

 

1928 

Тодар Кляшторны “Завечарылася бярозавая просінь” пераклад на польскую Адама Паморскага

Завечарылася бярозавая просінь,

У далях вечар дым пераліваў.

А Млечны Шлях

На сіняватых плёсах

Заранкамі дарогу вышываў.

 

Мне марыцца:

Нібыта той дарогай

З адвечнасці вярнуліся гады…

Я не паэт,

А хлопчык басаногі, –

За рубяжамі свет і гарады.

 

Нібы з туманаў выплыла паданне

Пра гэта возера,

Як сведку дзіва-дзей;

Я ўспамінаю першае каханне

І першы хмель разбураных надзей.

 

З тае пары я шмат перамяніўся

(Цвітуць да часу ў жыце васількі),

О вечар, вечар,

Што завечарыўся,

Куды сплылі ружовыя вянкі?!


1929

 

Dym w oddaleniu nad wieczorem stoi,

Między brzozami modry prześwit zmierzcha.

A Droga Mleczna

W niebieskawej toni

Jak wyszywana na zaranku ścieżka.

 

I marzy mi się, i zwiduje, że tą

Ścieżką z wieczności powracają lata,

Że jestem bosym malcem,

Nie poetą –

I że widnokrąg to już koniec świata.

 

Jak z mgły legenda snuje się nad ziemią

O tym jeziorze,

Lustrze dziwnej prawdy;

I z zawiedzioną pierwszą swą nadzieją

Pierwszej miłości czas wspominam dawny.

 

Jak sam się zmienię, wtedy bym nie przeczuł

(Niedługą chwilę chabry w zbożu kwitną).

O, czemu zmierzcha

Nad wieczorem wieczór?

Gdzie róże w wiankach płyną w toń błękitną?

 

1929

Adam Pomorski

Юлі Таўбін "Я - аптыміст" пераклад на польскую мову Таццяны Дземеш

Юлі Таўбін (расстраляны ў 1937)

Я – аптыміст. 

Не з пароды шашлычных барашкаў, 

Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта. 

Мне бывае цяжка. 

Мне бывае дужа цяжка. 

Хоць ты біся аб сценку. 

Але я помню – 

вось што: 

Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці. 

Сягоння нарадзіліся

рухавыя мурашкі, 

чалавечы дзіцёнак

і яблыневыя лісткі. 

Цела маё пахаваюць, 

як непатрэбнае смецце, 

І замятуць мае косці

сіверныя пяскі. 

Кожны з нас

гэта ведае і разумее. 

Розны нашага жыцця памер, 

Але ўсе мы спяшаемся

болей зрабіць для агульнай нашай ідэі, 

Пакуль нас не зачапіла смерць. 

Кожны з нас па-рознаму памірае – 

Ці на ложку, 

ці ў бойцы, 

кожны сілы па кроплі аддасць. 

Кінуўшы іх у топку

адзінаму ў свеце краю, 

Каб вырасталі

песня, жыта, руда.

Каб раслі мы, 

раслі нашы дзеці, 

і дзеці нашых дзяцей, 

каб жыла нашая любая планета Зямля – 

ўвек!

Каб сягоння, 

і заўтра, 

і сотні гадоў пасля

Устаў

вольны

і непадлеглы

волат – Чалавек!

Juli Taubin (Rozstrzelany w r.1937)

Jestem optymistą.

Nie należę do odmiany baranków do grilla,

Które piszczą,nie zdawając sobie sprawy dla kogo i po co.

Mnie bywa ciężko.

Mnie bywa bardzo ciężko

Tak,że tylko walić głową w scianę.

Ale pamiętam-

Właśnie to:

Codziennie odbywają się narodzenia i śmierci.

Dzisiaj urodziły się 

ruchliwe mrówki,

ludzkie dzieciątko

i listeczki jabłoni.

Ciało moje pochowają,

jak niepotrzebne śmiecie,

I zmiecą moje kości

Północne piaski.

Każdy z nas to wie i rozumie.

Długość życia jest inna dla każdego,

Ale wszyscy się spieszymy

Więcej zrobić dla naszej wspólnej idei,

Dopóki śmierć nas nie dotkneła.

Każdy z nas umiera inaczej-

Czy na łóżku,

czy w walce,

każdy siły kropla po kropli odda.

Rzuciwczy do pieca 

jednemu na świecie kraju,

Żeby wyrastali pieśń,przenica,ruda.

Żeby dorastali my,

dorastali naszy dzieci,

i dzieci naszych dzieci,

żeby żyła nasza urocza planeta Ziemia-

na wieki!

Żeby dzisiaj,

i jutro,

i setki lat później

Powstał

wolny 

i niezależny 

bohater-Człowiek!

Андрэй Аляксандраў "Калі на неба глядзіш..." пераклад Таццяны Дземеш

Андрэй Аляксандраў (палітвязень 2020):

 
Калі на неба глядзіш праз краты,

не бачыш кратаў, а бачыш неба.

Учорашні хлеб пахне цвіллю і стратай,

а заўтрашні пахне сапраўдным хлебам.

Ты кажаш: неба — падман аптычны.

Але падман — гэта краты, вер мне!

Бо краты — толькі хэштэг, 

як звычка,

А гэты хэштэг зараз проста ў трэндах.

Ды справы няма да хэштэгаў небу,

пра трэнды неба зусім не ў курсе,

яно пад нагамі не чуе глебы,

не лічыць стагоддзяў і хлебных лустаў.

І неба цягне аблокаў вату

над часам — адзінае, што жыве.

І неба таксама не бачыць кратаў,

калі ўглядаецца ў неба ўва мне.

Andzej Alaksandrau (więzień polityczny 2020)

Kiedy na niebo patrzysz przez kraty,

nie widzisz kraty,lecz tylko niebo.

Chleb wczorajszy pachnie pleśnią i stratą,

a ten co będzie jutro-pachnie prawdziwym chlebem.

Mówisz:niebo-złudzenie optyczne.

Nie, złudzenie-to są kraty,uwierz mi!

Przecież kraty-to tylko hashtag,

jak przyzwyczajenie,

A ten hashtag teraz po prostu jest w trendach.

Nie obchodzi niebo ten hashtag,

O trendach niebo jest nieświadomo,

Nie czuje ziemi pod stopami,

Nie liczy stulecia i kawałków chleba.

I niebo ciągnie chmur watu

poza czasem-to jedyna rzecz,która żyje.

I niebo także nie widzi kratów,

Jeżeli wpatrzywać się w niebo we mnie.

Максім Знак "Яны думалі — нас пахавалі..." пераклад Таццяны Дземеш

Максім Знак (палітвязень 2020):

Яны думалі — нас пахавалі…

А мы — бульба! Як нас пахаваць?

Мы зялёным зямлю прабівалі,

Спрабавалі да неба дастаць.

Яны рэзалі нас на кавалкі,

Але кожны прарваўся наверх.

Стала болей нас! Неспадзяванка!

Вось! Трымайце яшчэ адзін мех!

Яны ў цемры мяхі пакідалі,

Яны думалі — гэта адказ.

Але мы прарасталі ў падвале!

Мы — жывыя! Не знішчыце нас!

Maksim Znak (więzień polityczny 2020)

Uwierzyli-pochowano nas…

A my- ziemniaki! Jak nas pochować?

Wyrastały z ziemi zielone pędy,

Spróbowali chmur dosięgnąć.

Oni cieli nas na kawałki,

Ale każdy przebił się na szczyt.

Jest nas więcej! Niespodzianka!

Otóż! Trzymajcie kolejny wór!

Oni w ciemności worki porzucali,

Myśleli-zaniedbamy.

Ale my wschodzili w podziemiu!

Żyjemy! Nie zniszczycie nas!

Пераклады на нямецкую
Максім Знак "Яны думалі — нас пахавалі..."

Максім Знак

Яны думалі — нас пахавалі…

А мы — бульба! Як нас пахаваць?

Мы зялёным зямлю прабівалі,

Спрабавалі да неба дастаць.

Яны рэзалі нас на кавалкі,

Але кожны прарваўся наверх.

Стала болей нас! Неспадзяванка!

Вось! Трымайце яшчэ адзін мех!

Яны ў цемры мяхі пакідалі,

Яны думалі — гэта адказ.

Але мы прарасталі ў падвале!

Мы — жывыя! Не знішчыце нас!




Maxim Znak

Nachdichtung Aksana Kust

Dachten sie, wir sind schon begraben.

Doch sie kannten Kartoffeln noch nicht.

Wir können so manches ertragen!

Wir streben zur Sonne, zum Licht!

Wir wurden in Teile geschnitten,

Doch wir wurden noch mehr dadurch.

Wir sind in die Höhe geschritten,

Unerwartet für euch, ohne Furcht!

Wir wurden ins Dunkel geschmissen

Zum verenden, gleich hilflosen Tieren.

Doch wir keimten im Dunkel verbissen,

Unverwundbar, lebendig sind wir!

Нямецкі пераклад Томаса Вайлера (Thomas Weiler)

Sie sahn uns schon gründlich beerdigt … 

doch Kartoffeln beerdigst du nicht.

Wir ergrünten und bahnten uns Wege,

wir strebten zum Himmel, zum Licht. 

Sie schnitten uns alle in Stücke, 

doch jedes spross kräftig empor. 

Wir vermehrten uns noch! Überraschung! 

Hier, ein weiterer Sack, bitte sehr! 

Sie warfen die Säcke in Keller, 

sie dachten, dort gingen wir ein. 

Doch wir trieben aus ohne Helle! 

Wir leben! Uns kriegt ihr nicht klein!

 

Алесь Дудар "Заблудзіла зялёная зорка" (пераклад Томаса Вайлера )

Алесь Дудар


Заблудзіла зялёная зорка –

Атуманіў яе сусьвет…

У зарніц залатой паласе

Заблудзіла зялёная зорка.

 

І вандруе ў срыбрыстай расе

І шукае дарогі ў змроку…

Заблудзіла зялёная зорка –

Атуманіў яе сусьвет.

 

 

Aleś Dudar

 

Es irrt ein grüner Stern –

benebelt von der Welt …

Vom Goldstreif fern erhellt

es irrt ein grüner Stern.

 

Und zieht im Silbertau

und sucht im Dunst den Weg …

Es irrt ein grüner Stern –

benebelt von der Welt …

Нямецкі пераклад Томаса Вайлера (Thomas Weiler)

Юлі Таўбін "Я - аптыміст."

Юлі Таўбін 

 

Я – аптыміст. 

Не з пароды шашлычных барашкаў, 

Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта. 

Мне бывае цяжка. 

Мне бывае дужа цяжка. 

Хоць ты біся аб сценку. 

Але я помню – 

вось што: 

Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці. 

Сягоння нарадзіліся

рухавыя мурашкі, 

чалавечы дзіцёнак

і яблыневыя лісткі. 

Цела маё пахаваюць, 

як непатрэбнае смецце, 

І замятуць мае косці

сіверныя пяскі. 

Кожны з нас

гэта ведае і разумее. 

Розны нашага жыцця памер, 

Але ўсе мы спяшаемся

болей зрабіць для агульнай нашай ідэі, 

Пакуль нас не зачапіла смерць. 

Кожны з нас па-рознаму памірае – 

Ці на ложку, 

ці ў бойцы, 

кожны сілы па кроплі аддасць. 

Кінуўшы іх у топку

адзінаму ў свеце краю, 

Каб вырасталі

песня, жыта, руда.

Каб раслі мы, 

раслі нашы дзеці, 

і дзеці нашых дзяцей, 

каб жыла нашая любая планета Зямля – 

ўвек!

Каб сягоння, 

і заўтра, 

і сотні гадоў пасля

Устаў

вольны

і непадлеглы

волат – Чалавек!

Julius Taubin 

Nachdictung Aksana Kust

 

Ich bin ein Optimist.

Nicht von der Sorte der zahmen Lämmer,

die hilflos klagen und wissen nicht, weshalb und warum

Ihr Herz so hämmert.

Mir ist oft so elend.

Mir ist oft so elend,

Als renne ich seit Stunden gegen die Wand. Doch sie bleibt stumm.

Doch ich weiß 

folgendes:

Jeden Tag stirbt jemand

Und ein anderer wird geboren.

Heute kamen zur Welt

Ein Kind, kleine Ameisen und Apfelblätter.

Und morgen bin ich tot und verloren,

Man wirft meine Knochen

Quer über das Feld,

Ich werde sinken und kreisen

Unter dem Sand und Kieferbrettern.

Jeder von uns

Weiß das, 

egal, wie er sich und sein Leben misst.

Jeder von uns 

Beeilt sich, 

etwas für die gemeinsame Sache zu machen,

Bevor die Gedanken faul werden

Unter dem menschlichen Mist.

Jeder von uns

Stirbt auf seine eigene Weise,

Im Bett, im Kampf, im Gefecht.

Jeder gibt dem Vaterland Tropfen für Tropfen

die eigene Kraft.

Und daraus wachsen dann neue Geschöpfe,

Kleine Ameisen,

Lieder, Roggen

Und Kinder, und Kinder unserer Kinder, 

die solche Worte, wie “Knecht”

Nicht kennen werden,

Sondern nur der Mutter Erde

lebendige Pracht.




Юлі Таўбін "Я - аптыміст." пераклад Томаса Вайлера

Юлі Таўбін

 

Я – аптыміст.

Не з пароды шашлычных барашкаў,

Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта.

Мне бывае цяжка.

Мне бывае дужа цяжка.

Хоць ты біся аб сценку.

Але я помню –

вось што:

Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці.

Сягоння нарадзіліся

рухавыя мурашкі,

чалавечы дзіцёнак

і яблыневыя лісткі.

Цела маё пахаваюць,

як непатрэбнае смецце,

І замятуць мае косці

сіверныя пяскі.

Кожны з нас

гэта ведае і разумее.

Розны нашага жыцця памер,

Але ўсе мы спяшаемся

болей зрабіць для агульнай нашай ідэі,

Пакуль нас не зачапіла смерць.

Кожны з нас па-рознаму памірае –

Ці на ложку,

ці ў бойцы,

кожны сілы па кроплі аддасць.

Кінуўшы іх у топку

адзінаму ў свеце краю,

Каб вырасталі

песня, жыта, руда.

Каб раслі мы,

раслі нашы дзеці,

і дзеці нашых дзяцей,

каб жыла нашая любая планета Зямля –

ўвек!

Каб сягоння,

і заўтра,

і сотні гадоў пасля

Устаў

вольны

і непадлеглы

волат – Чалавек!

Juli Taŭbin

 

Ich bin Optimist.

Keiner vom Schlag der Bratspießlämmer,

die brüllen, zu wem und wozu, keines weiß es.

Oft habe ich Kummer.

Oft habe ich großen Kummer.

Gegen die Wand rennen möcht man.

Doch ich besinn mich

auf eines:

Jeden Tag gibt es Geburten und Tode.

Heut sind geboren

Ameisen,

Menschenkind,

Blätter am Apfelbaum.

Mein Leib wird begraben

wie feuchter Kehricht,

meine Gebeine verweht

rauer Sand.

Jeder von uns

weiß das, versteht‘s.

Bunt ist das Maß unsrer Leben verteilt,

doch eilen wir sämtlich,

mehr zu tun für unsre große Idee,

eh der Tod uns ereilt.

Jeder von uns erreicht anders den Rand –

seis im Bett,

seis im Kampf,

jeder verausgabt vollends seine Kräfte.

Wirft sie ins Feuer

für das eine, das einzige Land,

auf dass groß werde

Lied, Erz, Getreide.

Auf dass groß werden wir,

groß unsre Kinder,

und unsre Kindeskinder,

auf dass lebe unsere liebe Erde –

ewiglich!

Auf dass heute,

dass morgen,

dass Jahrhunderte später

werde,

erstehe

der freie,

unabhängige

Riese – MENSCH!

 

Нямецкі пераклад Томаса Вайлера (Thomas Weiler)

Андрэй Аляксандраў "Калі на неба глядзіш праз краты"

Андрэй Аляксандраў 

Калі на неба глядзіш праз краты,

не бачыш кратаў, а бачыш неба.

Учорашні хлеб пахне цвіллю і стратай,

а заўтрашні пахне сапраўдным хлебам.

Ты кажаш: неба — падман аптычны.

Але падман — гэта краты, вер мне!

Бо краты — толькі хэштэг, 

як звычка,

А гэты хэштэг зараз проста ў трэндах.

Ды справы няма да хэштэгаў небу,

пра трэнды неба зусім не ў курсе,

яно пад нагамі не чуе глебы,

не лічыць стагоддзяў і хлебных лустаў.

І неба цягне аблокаў вату

над часам — адзінае, што жыве.

І неба таксама не бачыць кратаў,

калі ўглядаецца ў неба ўва мне.

Andrey Aliaksandrau 

Nachdichtung Aksana Kust

Wenn du in den Himmel schaust durchs Gitter,

So siehst du kein Gitter, sondern den Himmel.

Das morgige Brot wird süß, nicht bitter,

Lass ruhig das heutige Brot verschimmeln.

Der Himmel ist keine optische Täuschung.

Die Täuschung, mein Freund, ist dieses Gitter.

Ein Hashtag ist es, der Gewohnheit Betäubung,

Der heutige Trend, seine Scherben und Splitter.

Dem Himmel sind diese Trends unwichtig,

Er spürt keine Erde unter den Beinen,

Jahrhunderte sind diesem Himmel nichtig,

Er zählt weder Brote, noch Jahre und Steine.

Der Himmel zieht über die Zeit die Wolken

Er ist wie das Leben, das zittert und bebt.

Er sieht keine Gitter, die uns verfolgen,

Sondern den Himmel, der in mir lebt.

Міхась Чарот "Я не чакаў/ i не гадаў,.."

Я не чакаў/ i не гадаў,..

 

Я не чакаў
І не гадаў,
Бо жыў з адкрытаю душою,
Што стрэне лютая бяда,
Падружыць з допытам,
З турмою.

Прадажных здрайцаў ліхвяры
Мяне заціснулі за краты.
Я прысягаю вам, сябры,
Мае палі,
Мае бары, —
Кажу вам — я не вінаваты!

(1937) 

Michaś Čarot

Ich dachte nicht

und ahnte nicht, 

da ich doch lebte ohne List,

dass mich einst nacktes Elend trifft,

ich mit Verhör verkehr,

Arrest.

Verrat gewissenloser Heuchler 

hat um die Freiheit mich geprellt.

Ich schwöre euch, ihr meine Freunde,

ihr Felder, 

Wälder mein, – 

ich sag euch – ich bin frei von Schuld!

Aus dem Belarusischen von Thomas Weiler / Нямецкі пераклад Томаса Вайлера 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Сяргей Фамін "Перазвонамі стазвоннымі"

Сяргей Фамін

**

Перазвонамі стазвоннымі

Празваніла восень клёнамі, 

Калыхнула сосны сонныя

Калыхнула засмучоная.

Муць туманная, глыбокая,

Думкі – сьцежкі дзеразовыя 

У думках сьветлых – каравокая,

Шчасьце вуснаў – пурпуровае… 

___

 

Ўсё мінецца, ўсё пракоціцца

Каляровымі лятункамі

Пачынаецца ўсё – гліцамі,

Адмірае – разрахункамі.

Да кахання – сэрца ласае

Помню, глянуў – расьмяялася…

… Дарагім за вершы зваўся я

Ты за вочы – падабалася…

Ну, а потым – смуць прадонная:

Разьвіталіся у гонях мы…

…Перазвонамі стазвоннымі

Празваніла восень клёнамі…

1925

Siarhiej Famin

**

In hundertfältigem Geläute

klang der Herbst mit buntem Laub, 

wiegte wehmütig die Kiefern,

wiegte sanft sie in den Schlaf.

 

Tiefe, nebelige Trübsal, 

bärlappverwobenes Gedankental, 

ein lichter Moment – ihre braunen Augen, 

purpurfarbenes Lippenglück…

———-

Alles zerrinnt, alles zieht vorüber

wie farbenfrohe Träumerei.

Alles beginnt mit Frühlingslüften

und stirbt dann in garstigem Einerlei.

 

Nach Versen lechzte wild dein Herz, 

ich schaute und du lachtest nur, 

liebtest mich für die Gedichte,

ich für deine Augen dich. 

 

Und dann kam der Abgrund:

Wir trennten uns auf weiter Flur…

…In hundertfältigem Geläute

klang der Herbst mit buntem Laub…

1925

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann /Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Сяргей Астрэйка: з паэмы "Бэнгалія" (1932)

Сяргей Астрэйка: з паэмы “Бэнгалія” (1932)  Нелад

Надвячоркамі кліча гады адзінота.
Засынае ў гнязьдзе задаволены шэршань.
Разьвінаецца боль. Папялее балота.
Надвячоркамі пішуць паэты вершы.

Паабапал надзей асталёўвацца можна,
Калі толькі сьляды не сякуць і ня страшаць.
Але мусім сьпяшаць на падворак вастрожны —
Там якраз пачынаецца шаст мурашак.

Сашчыльнее трывожны навокала вэрлах,
Цішыню скалане і рупліва паточыць.
Ўтаймаваньне цягліц аблягло і памерла,
Адзічэла засоўгалі, стыгнуць вочы.

Узьнімаецца ніжай разважная згуба.
Шабуршыць і паўзе з паразьзяўленых шчылін.
Сузарыта ўсьцішае дрыготкія зубы
(Іх дагэтуль даволі ужо лушчылі).

Безупынна люструе чаканьне падлога,
Адбывае хвіліны уздрыгваньнем важкім…
Шкумацьцё зругаванага цела людзкога
Разгайданай хадою трасуць мурашкі.

Агаляюцца жахі заструпелых ранаў,
Адраджаецца кроў, што учора шчыльнела.
На падлозе, ля сьцен, у вачах звар’яваных
Мітусіцца халодны, зацяты нелад.

Засячэце ж хутчэй… (Сузарыта галосіць.)
Тра-та-та-тра-та-та-та… (Высьпеўвае варта.)
Занядбалыя парыі паляць ачосьсе
Нехлямяжай пакоры. Дужэе ўпартасьць.

Закажанее голас, няспрытна закружыць
І абсунецца боль. І тады на скалы
Асыпаецца ноч, як сасьпелая ружа,
Захлынаецца смутны усхліп шакалаў.

 Siarhiej Astrejka

aus dem Poem Bengalia (1932)

Unfriede

 

Allabends ruft die Einsamkeit Vergangenes hervor.

Die zufriedenen Aufseher schlafen längst im Nest.

Der Schmerz wird frei. Zu Asche brennt das Moor.

Allabends schreibt der Poet sein Manifest.

 

Am Rande der Hoffnung kann man bestehen, 

wenn nur die Narben nicht schrecken und stechen,

doch nun müssen wir in den Gefängnishof gehen, 

wo die emsigen Ameisen zur Parade aufbrechen. 

 

Ringsum verdichtet sich Chaos unheimlich, 

erschüttert die Stille und nagt noch und noch.

Das Zucken der Muskeln verwelkt, stirbt schließlich, 

wild dreh‘n sich die Augen, dann erkalten sie doch.

 

Von tief unten erhebt sich die Unheilshyäne,

säuselt und kriecht aus klaffenden Spalten.

Susaritha beruhigt ihre klappernden Zähne

(oft genug schon haben sie Schmerz ausgehalten.)

 

Endlos spiegelt der Boden das Warten, 

wiegt die Minuten mit schwerem Zucken auf…

Fetzen geschundener menschlicher Schwarten

beuteln der Ameisen wippenden Lauf.

 

Die Schrecken verwesender Wunden klirren,

Blut lebt wieder auf, das gestern gerann.

Auf Böden, an Wänden, in den Augen der Irren

flackert Unfriede, eiskalt und unverwandt.

 

Peitscht mich nur tot… (Susaritha schluchzt).

Tra-ta-ta-tra-ta-ta-ta… (die Wache donnert).

Die verschmähten Parias verbrennen mit Fug

ihre hilflose Demut. Entschlossenheit kontert.

 

Die Stimme verkümmert, der Schmerz kraftlos,

kreist und verfliegt. Über die Felsen sodann senkt

sich die Nacht, wie eine überreife Rose, 

der wehmütige Ruf der Schakale verklingt. 

 

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann /Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Зяма Півавараў "Я стаю"

ЗЯМА ПІВАВАРАЎ 

Я стаю

Я стаю…
І думак моцныя усплёскі
Ўзварушылі глыб
Юнацкае душы.
У разьбезе дзён
Мне чуцен дзіўны лёскат…
Стаю…
Гляджу ў нямую шыр.
Хто разьвяжа
Дзіўнасьць гэтых сьцежак,
Разухабіць шлях
У падарожжы?..
Той, хто мае
Мускульную сьвежасьць,
Паказацца волатам
Ці зможа?
Хай вясна мая –
Квяцістае улоньне
Мяне абніме
Казкаю чароўнай.
Тады душа
Расквечанай гармоняй
Празьвініць струною
Гулка-звоннай.
Ня першы я пляту
Вянок ёй злататканы,
Вянок ня з руж,
А словам-пэрлямутрам.
Вясьне маёй
Іду я на спатканьне
І бачу шчок яе
Кволы пурпур.
Я стаю…
І думак моцныя усплёскі
Ўзварушылі глыб
Юнацкае душы.
У разьбезе дзён
Я чую дзіўны лёскат,
У гэтым лёскаце
Хачу я жыць.

[1931]  

ZIAMA PIVAVARAŬ

Ich stehe…

und heftige Gedankenblitze

schürfen am Grund

der jungen Seele.

Die Tages ziehn, 

ich hör ein seltsam Dröhnen…

Ich stehe…

Ich schaue in die stumme Weite.

Wer entschlüsselt 

das Wunder dieser Pfade, 

ebnet den Weg

auf dieser Reise?

Kann einer mit

ganz frischen Muskeln

sich denn als Recke schon erweisen?

O Frühlingszeit,

O Blütenschoß,

umarme mich

wie Zaubermärchen.

Dann wird die Seele

in erblühter Harmonie

erklingen wie die

Lautensaite.

Ich winde nicht als erster

ihr einen goldnen Kranz, 

geflochten nicht aus Rosen, 

sondern Perlmuttworten.

Mit meiner holden Lenzin 

hab‘ ich ein Stelldichein

und werde ihre Wangen

in sanftem Purpur sehn.

Hier stehe ich…

und heftige Gedankenblitze

schürfen am Grund

der jungen Seele.

Die Tages ziehn, 

ich hör ein seltsam Dröhnen,

in diesem Dröhnen

möcht‘ ich sein.

[1931]

 

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann /Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Юрка Лявонны "Зімовая радасць"

ЮРКА ЛЯВОННЫ 

 

Зімовая радасць

 

Ёсць настроі… А ў іх – пералівы.

Ёсць часіны – здаюцца сном.

Толькі той на свеце шчаслівы,

Хто узімку жыве, як вясной!

 

Я стаю адзінокі на полі,-

Ціха сыплецца золкаў пясок…

Распрануўся вецер – і голы –

Па раллі – ў карагодны скок!..

 

Дуб галлё пабялелае звесіў,

І не ведаю – можа, ўва сне –

Паваліўся зялёны месік

На калені ў срэбны снег…

 

Вецер шэпча ліхія пагрозы –

Колькі злосці… Куды ж яе дзець?..

Прытулілі б мяне вы, марозы,

Да асмужаных беллю грудзей!..

 

Я раздумаў – не вылью слязамі,

За мяне – хай скрыгоча зіма…

Ой ты, замець – сівая замець,-

Прыгажэй за цябе – няма!..

1924

JURKA LIAVONNY

Winterfreuden

 

Launen gibt es, die verschwimmen, 

Stunden gibt es, die sind Schaum. 

Glücklich ist, wer sich im Winter 

regt als sei’s ein Frühlingstraum.

 

Ich stehe auf dem Felde, einsam, 

still rinnt der Morgenröte Sand…

Der Wind entblößt sich und düst kurvend

im Reigensprunge über’s Land!

 

Der Eiche bleiche Blätter hängen, 

ich weiß nicht, vielleicht träum ich nur, 

da fällt ein grüner Mond herunter

und kniet dort in der Silberspur…

 

Flüsternd droht der Wind mir grimmig

– so viel Bosheit… Wohin nur damit?

Wenn ihr mich doch umarmtet, Fröste, 

an flammendweißen Busen drückt.

 

Ich weiß jetzt – werde nicht mehr weinen,

auch wenn der Winter nach mir knirscht…

Ach du, mein silbern‘ Schneegestöber, 

es gibt nichts Schöneres, als dich!

 

1927

 

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann /Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Сяргей Фамін "Сіняй ноччу ў месячную замець"

Сяргей Фамін 

Сіняй ноччу ў месячную замець

* * *
Сіняй ноччу ў месячную замець,

Дзе гараць ваўчыныя агні, —

Дуб самотны замахаў рукамі,

Глянуўшы на зрэзаныя пні.


I стагнаў, і галасіў ад гора…

А пасьля, як замець адцьвіла, —

Нема ехаў высечаным борам,

I жалобна плакала піла.


Маладзік пагнуўся кветкай бэзу,

Паглядзеў, стуманіўся і зьнік…

А пад дубам плакала жалеза,

I маўчалі зрэзаныя пні…


I калі ад скрыпнуўшых саней

Конь стары прыгнуўся смутнай мордай,

Заваліўся волат-дуб у сьнег

Урачыста, ўзбурана і горда…


Рэху ў пнях — нядоўга пагалёкаць:I

 замоўк разбуджаны прастор.

Быў пахож на могільнік далёкі

Адшумелы высечаны бор…
1928

Siarhiej Famin

*

In blauer Nacht bei Mondschneetreiben

glühten wölfische Feuer im Wald, –

die einsame Eiche hob ihre Arme, 

als sie die gerodeten Stümpfe sah.

 

Sie ächzte, sie wehklagte arg…

Und als der Schneesturm dann verklang, 

ragte sie stumm über gefälltem Tann,

wo noch die Säge weinte bang.

 

Die Mondsichel bog sich wie eine Fliederblüte, 

schaute, hüllte sich ein und verschwand…

unter der Eiche jammerten Eisen, 

die gefällten Stümpfe schwiegen im Sand.

 

Vor den knirschenden Schlittenkufen

duckte sich trostlos das alte Pferd, 

und in den Schnee fiel der Eichenriese, 

stolz, erhaben und empört…

 

Das Echo in den Stümpfen hallte 

nur kurz, danach verstummte die Welt.

Der stille, abgesägte Wald 

glich einem fernen Gräberfeld…

1928

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann / Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Валеры Маракоў "Заяц"

Валеры Маракоў 

ЗАЯЦ

Заяц упаў на сьнег, 

Стрэл быў сухi i кароткi… 

I, задуменнаму, мне 

Сьнiцца ў крывi бародка. 


Круцiцца дым ад крывi, 

Сэрца кранулася 

Й стала… 

«Быццам i жыў i ня жыў», 

Глуха зямля запытала. 


Выйшаў стралок да яго, 

Узяў i закiнуў 

За плечы. 

Веяла поле тугой… 

У полi i вецер, 

I вечар… 


У сiнюю скрынку душы 

Раптам ударыла сьнегам, 

Заяц для смажаньня 

Жыў, 

Толькi для шчасьця бегаў.

 
Зьнiк той стралок, 

Не вiдаць. 

Што я стаю ў задуменьнi? 

Можа быць, 

Зайца шкада, 

Можа, сваiх летуценьняў…

 

1930

Valery Marakoŭ

 

DER HASE

 

Der Hase fiel in den Schnee, 

kurz war der Schuss, und trocken…

Und ich, gedankenverloren, 

sah vor mir blutgetränktes Fell.

 

Noch dampfte warm das Blut,

dann stolperte das Herz

und stand…

„Lebte dieses Wesen je?“

fragte sich die Erde stumm.

 

Der Jäger lief zu ihm, 

nahm ihn und warf ihn 

über die Schulter.

Trauer wehte übers Feld…

Wind zog auf, 

und Abend…

 

In meine dämmerige Seele

fuhr ein eisiger Gedanke: 

Der Hase lebte

für den Bräter, 

gelaufen ist er nur für’s Glück.

 

Fort war der Schütze, 

nichts mehr zu sehen.

Was steh‘ ich hier noch in Gedanken?

Vielleicht

ist’s mir um den Hasen leid, 

vielleicht um meine Illusionen…

 

1930

 

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann /Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Сяргей Астрэйка "Глухая ноч"

Сяргей Астрэйка

ГЛУХАЯ НОЧ

 

Глухая ноч,

А на рацэ лілеі

З зыбучай шэрані

Глядзяць у вышыню…

Ў маіх грудзёх

Так сэрца паланее —

Вітае радасна

Кіпучую вясну.


Люблю я ноч,

Калі іскрацца росы,

Іскрацца золатам

На мяккіх дыванох,

І з вышыні бяроза

Зьвесіць косы —

Шапоча лісьцямі

І стукае ў вакно;


Калі ў садку 

Зьвісаюцца павольна

Маністы белыя,

Купчастыя, як дым, —

Тады я тут

Стаю каля таполі,

Стаю, і думаю,

І цераблю лісты.


Стаю я тут

І босымі нагамі

Тапчу расістую,

Мурожную траву.

Пайду я ў даль,

Пайду я паплавамі

І там я абніму 

Квяцістую вясну.


Глухая ноч,

А на рацэ лілеі

З зыбучай шэрані 

Глядзяць у вышыню…

Ў маіх грудзёх

Так сэрца паланее —

Вітае радасна

Кіпучую вясну!
[1928–1929]

Siarhiej Astrejka

TIEFE NACHT

 

Tiefe Nacht, 

die Lilien am Fluss

schauen gen Himmel

aus Nebelwogen…

In meiner Brust

schlägt betört das Herz –

freudig begrüßt es

die Frühlingszeit.

Ich liebe die Nacht, 

wenn die Tautropfen funkeln, 

funkeln wie Goldstaub

auf dem Teppich aus Moos, 

wenn von oben die Birke 

ihre Zöpfe herablässt –

mit den Blättern raschelt

und klopft an mein Haus. 

Wenn sich im Garten 

langsam entfalten 

die weißen Perlen

wie Flocken, wie Rauch, 

dann stehe ich hier, 

steh‘ an der Pappel, 

stehe und denke, 

und zupfe am Laub.

Ich stehe hier

und trete barfuß

auf taubedecktes

dichtes Gras.

Ich geh‘ in die Ferne,

ich geh‘ über Auen

umarme dort 

die Frühlingszeit.

Tiefe Nacht, 

die Lilien am Fluss 

schauen gen Himmel

aus Nebelwogen…

In meiner Brust

schlägt betört das Herz –

freudig begrüßt es

die Frühlingszeit!

[1928-1929]

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann /Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Тодар Кляшторны "Зазімак"

Тодар Кляшторны

 

ЗАЗІМАК

 

Мёрзлы месяц з-за гор васількамі

Перасыпаў азёрную сінь.

Стыне ўсё…

Ледзянымі сярпамі

Выйшла восень рабіну касіць.

 

Тоўпы зор снегавым пералівам

Разматалі ў палях павады.

Быццам коні з намыленай грывай,

У пацёмках застылі сады.

 

Хтосьці там, у шырокім прыволлі,

Дзе узмежкі гараць серабром,

Заспяваў пра шырокае поле,

Засвістаў ледзяным салаўём…

 

Эх, як рвецца душа у прасторы,

Штосьці хочацца вечна кахаць

І дзіцячае радасці зоры

Ў ледзяных перазвонах збіраць.

 

Мёрзлы месяц з-за гор васількамі

Перасыпаў азёрную сінь.

Стыне ўсё…

Ледзянымі сярпамі

Выйшла восень рабіну касіць.

 

[1927]

Todar Kliaštorny

 

VORWINTER

 

Vom Berge her bedeckt der Frostmond

den blauen See mit Flockenblumen.

Alles erstarrt…

Mit eisiger Sichel 

geht der Herbst die Vogelbeere roden.

 

Sternenhaufen breiten im Felde 

aus Schnee ihre langen Zügel aus.

Wie Pferde mit geschäumter Mähne 

ruhen die Bäume am Wegessaum.

 

Dort, in der großen stillen Weite,

wo die Ränder silbern brennen

singt jemand von den freien Feldern, 

pfeift gleich der Nachtigall im Eise.

 

Wie strebt die Seele in die Ferne, 

nach ewiger Liebe steht der Sinn,

mit kindlicher Freude sammle ich Sterne

im Klirrgewitter des Eisesgrimm.

 

Vom Berge her bedeckt der Frostmond

den blauen See mit Flockenblumen.

Alles erstarrt…

Mit eisiger Sichel 

geht der Herbst die Vogelbeere roden.



1927



Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann / Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Міхась Чарот. Нам добра. Цёпла. Зямля ў пажары.

МІХАСЬ ЧАРОТ

 

Нам добра. Цёпла. Зямля ў пажары.

 

Нам добра. Цёпла. Зямля ў пажары.
Дым чорны ўецца аж да нябёс.

Крыжы. Магілы. Вайна. Ахвяры.

Рагочуць людзі. А поўна слёз.

 

Чырвона неба. Зямля чырвона.

Адны баяцца чырвоных хварб.

Другія мкнуцца на клікі звона.

Багатым помста. Бяздольным скарб.

 

Замоўклі песні. Шумяць дубровы.

Прыгожы, вольны куток глухі.

Адно чужыя равуць каровы.

Шукаюць пашы іх пастухі.

 

Патухлі зоркі. Гарыць у дыме.

Чырвона сонца – вітае рань.

Яно засвеціць. Народ падыме.

Смялей да працы. Загіне здань.

 

1921

Michaś Čarot



Wir haben’s gut und warm. Die Erde brennt.

 

Wir haben’s gut und warm. Die Erde brennt.

Schwarzer Rauch weht ringsumher.

Kreuze. Gräber. Krieg und Elend.

Menschen schluchzen. Tränenmeer.

 

Rot die Erde. Rot leuchtet der Himmel.

Die einen fürchten rotes Siechtum.

Die andern folgen dem Glockengebimmel.

Den Reichen Rache. Den Elenden Reichtum.

 

Verstummte Lieder. Rauschende Eichen.

Schöner, freier Hort des Schweigens.

Verlassene Kühe blöken an Teichen.

Ihre Hirten suchen Weiden.

 

Die Sterne schweigen still. Im Dunst steigt auf

die rote Sonne, der Morgen grüßt am Firmament.

Sie wird erstrahlen. Das Volk erwecken.

Frisch auf zur Arbeit. Tod dem Gespenst. 

 

1921

 

 

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann / Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Сяргей Мурзо З цыклю "Дарога"

Сяргей Мурзо

 

З цыклю “Дарога”

 

З высі сыплецца мяккі сьнег.

Фурман сонны ўскрыкнуў ліха.

Бомаў звонкіх разнёсься сьмех,

Даль устрывожыў і… ціха, ціха…

 

Што маўчыш, скажы, дарога?

Рытмам рваным пульсуеш мне кроў.

Бачыш жыцьця, агнёў многа,

Сярод сьнегам засланых двароў.

 

Там ўдалі курацца трубы,

Белы дым гоніць ўвысь, гоніць вон.

Я іду… ўсьміхаецца люба

Даль чырвоным сьветам вакон.

 

Сьпявай вецер пра хор ля машын,

Пра вясёлы разьбег шасьцярон,

У вечар сіні, ў такой цішы

На дарозе бы нехта сьцярог.

 

Што маўчыш, скажы, дарога?

Кроў ня стыне – кіпіць ў жылах кроў!

Глянь!.. Жыцьця, агнёў многа,

Сярод сьнегам засланых двароў!

Мне ў гэтым вершы пачулася танга.

Siarhiej Murzo

 

AUS DEM ZYKLUS „DER WEG“

 

Leichter Schnee fällt aus der Höhe, 

verwegen treibt der Fuhrmann müde

den Schlitten klingelnd übers Feld, 

scheucht auf die Flur und – wieder Stille…

 

    Was schweigst du, Weg, sag heuer?

    Zerrissen pulst mir dein Takt im Blute.

    Siehst du die vielen Leben und Feuer

    entlang der schneeverhüllten Route.

 

Dort, in der Ferne, schwelen Schlote, 

Rauch steigt in die Höh, verfliegt.

Ich laufe… lieblich lächelt das Rote

in Fenstern, spiegelt der Ferne Lied.

 

    Sing mir, Wind, vom Chor der Maschinen, 

    von der Zahnräder fröhlichem Lauf,

    Zur blauen Stunde, in dieser Stille,

    nehme ich kein Geheimnis in Kauf.

 

Was schweigst du, Weg, sag heuer?

Es stockt nicht, es kocht in den Adern das Blut!

Schau! So viel Leben, so viele Feuer

entlang der schneeverhüllten Route!

 

1930

 

Aus dem Belarusischen von Tina Wünschmann / Нямецкі пераклад Ціны Вюншман 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Сяргей Мурзо "Увечар"

Сяргей Мурзо



УВЕЧАР

 

Дзень спаўзе за цёмныя дамы, 

Заіскрыцца горад зноў агнямі… 

Электрычнасьць вокны будзе мыць. 

Раскідаюсь ўвечар пачуцьцямі. 

Сяду на рабфаку за канспэкты, 

Па сшытку забегае аловак. 

Кучаравае лісьцё на кветках 

Ў галаве ня зьвяжа думкі, словы. 

Кінь сядзець, чытаць — дышы паветрам, — 

Скажа звонкая вясна, 

Як пад пацалункам ветру 

Радасьць у жыцьці не пазнаць! 

Зашапоча, зашапоча хтосьці, 

У прасторы сінім доўгі вечар — 

Не стрымаць вясновай весялосьці 

Клёнаў маладых шыракаплечых. 

1930

Siarhiej Murzo

 

AM ABEND

 

Der Tag verkriecht sich hinter dunkle Häuser,

die Stadt steckt wieder Funkellichter auf …

Jetzt putzt die Elektrizität die Fenster.

Ich streu am Abend groß Gefühle aus.

Setz in der ABF mich über die Konspekte,

Und wieder huscht der Stift übers Papier.

An allen Blumen kräuseln sich die Blätter,

kein Wort, nicht ein Gedanke fügt sich mir.

Genug gehockt, gelesen – an die Luft,

so singt und klingt der Frühling,

wer wird im Windeskuss

nicht pralle Lebensfreude spüren!

Da flüstert, flüstert wer drauflos,

und in dem weiten Blau ist so viel Abend –

nicht aufzuhalten diese Lenzenlust

in all dem jungen, kraftstrotzenden Ahorn.

 

1930

 

Aus dem Belarusischen von Thomas Weiler / Нямецкі пераклад Томаса Вайлера 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Юлі Таўбін "Калі я буду паміраць"

Юлі Таўбін

 

З нізкі «Смерць» – Калі я буду паміраць…

 

Калі я буду паміраць

і рабіцца дакучным целам…

А я хачу, каб гэта было ня хутка, – таму

Я цяпер хачу жыць, жыць, –

жыць жыцьцём, аднаму мне зразумелым,

Жыцьцём, уласьцівым толькі мне аднаму.

Бачыць, як сонца сьмяецца на брудным акне,

Акунаць сваё цела ў халодныя ўлоньні рэчак,

Плысьці на моры ў рыбачым чаўне,

Хадзіць па полі сярод цнатлівых грэчак.

Я хачу спатыкаць сяброў і таварышак,

маладых і сталых;

Хачу даверлівых жаночых пацалункаў

і моцных поціскаў мужчынскіх рук,

Каб адчуваньне жыцьця ніколі мяне не пакідала, –

Поўнае і шматкаляровае,

як вясёлкавы паўкруг.

Я хачу наведаць аграмадныя гарады,

Далёкія краіны з мовамі чужымі, –

Я хачу,

каб сьвет

паветра,

сухазем’я

і вады

Жыў,

дрыжаў

у кожнай, самай дробнай маёй жыле.

Каб мяне хвалявалі

страты, здабыткі, разьвітаньні і стрэчы,

Каб я мог сказаць пра сябе:

«Я жыў, пакуль тэрмін мой не прайшоў…

Каб мяне праціналі сваёю магутнасьцю рэчы

Блізкіх маіх спадарожнікаў-таварышоў.

Хачу

жыць,

падаючы,

але не занепадаючы.

Высока паднятым сілай часоў,

здабыць сталае месца на гале зямной.

Ведаю свае заганы.

Але гэта – мая задача.

Мне –

дваццаць першы год.

Жыцьцё ня за, а перада мной


1932 

Juli Taŭbin

Aus dem Zyklus „Tod“

 

Wenn ich einst sterbe,

nur mehr lästiger Körper bin …

Aber ich will, dass das noch dauert, weil

ich jetzt erst leben will, nur leben,

ein Leben leben, nur für mich voll Sinn,

ein Leben, mir allein zuteil.

Die Sonne in der starren Scheibe lachen sehen,

in kalter Flüsse Schoß den Körper senken,

in einem Fischerboot auf Seefahrt gehen

und ziehn durch jungfräuliche Buchweißfelder. 

Will Freundinnen und Kameraden treffen,

junge, alte;

der Männer starken Händedruck will ich

und traute Küsse auch von Frauenmund,

damit das Leben spürbar sich in mir erhalte,

satt und farbig

wie das Regenbogenrund.

Will Metropolen sehen allerhand,

bereisen ferne Länder, fremde Sprachen – 

ich will, 

dass Licht

von Luft

von Wasser

und von Land

lebt,

sich regt

auch noch in meiner kleinsten Faser.

Dass mich bewegt

Verlust, Gewinn und Abschied und Begegnung,

dass ich mir sagen kann: 

„Bis mir die Stunde schlug, hab ich gelebt …

Dass mich das Tun der Freunde, Weggefährten

durch seine schiere Größe ganz durchbebt.

Leben

will ich,

fallend –

aber nicht verfallen.

Mir sichern meinen Platz auf Erden,

da mich die Macht der Stunden trug empor.

Ich kenne meine Makel.

Aber eins bleibt mir vor allem.

Ich werde

einundzwanzig.

Mein Leben ist nicht um, es steht bevor.“

1932

Aus dem Belarusischen von Thomas Weiler / Нямецкі пераклад Томаса Вайлера 

(пры фінансавай падтрымцы фонду S. Fischer Stiftung, Берлін)

Пераклады на італьянскую
Алесь Дудар "Заблудзіла зялёная зорка" (пераклад Яўгенія Камарова-Кіслая)

Алесь Дудар (расстраляны ў 1937)

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет…

У зарніц залатой паласе

Заблудзіла зялёная зорка. 

 

І вандруе ў срыбрыстай расе

І шукае дарогі ў змроку…

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет. 

Ales Dudar (fucilato nel 1937)

Una stella verde si perse,

Annebbiata dall’universo…

Nella striscia dorata dell’alba

La stella verde si perse.

 

E nella ruggiata argentea s’aggira,

Cercando una via per se nel crepuscolo…

La stella verde si perse,

Annebbiata dall’universo.

Юлі Таўбін "Я - аптыміст." (пераклад Яўгенія Камарова-Кіслая)

Юлі Таўбін (расстраляны ў 1937)

Я – аптыміст. 

Не з пароды шашлычных барашкаў, 

Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта. 

Мне бывае цяжка. 

Мне бывае дужа цяжка. 

Хоць ты біся аб сценку. 

Але я помню – 

вось што: 

Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці. 

Сягоння нарадзіліся

рухавыя мурашкі, 

чалавечы дзіцёнак

і яблыневыя лісткі. 

Цела маё пахаваюць, 

як непатрэбнае смецце, 

І замятуць мае косці

сіверныя пяскі. 

Кожны з нас

гэта ведае і разумее. 

Розны нашага жыцця памер, 

Але ўсе мы спяшаемся

болей зрабіць для агульнай нашай ідэі, 

Пакуль нас не зачапіла смерць. 

Кожны з нас па-рознаму памірае – 

Ці на ложку, 

ці ў бойцы, 

кожны сілы па кроплі аддасць. 

Кінуўшы іх у топку

адзінаму ў свеце краю, 

Каб вырасталі

песня, жыта, руда.

Каб раслі мы, 

раслі нашы дзеці, 

і дзеці нашых дзяцей, 

каб жыла нашая любая планета Зямля – 

ўвек!

Каб сягоння, 

і заўтра, 

і сотні гадоў пасля

Устаў

вольны

і непадлеглы

волат – Чалавек!

Juli (Judal) Taŭbin (fucilato nel 1937)

Sono un ottimista.

Non dalla razza d’agnelli per il barbecue,

Quelli che urlano non sapendo a chi e perché.

Mi fa male a volte. 

A volte, mi fa tanto male,

Così male,

Ch’avrei sbattuto la testa al muro.

Ma io mi ricordo

D’una cosa qua:

Ogni giorno accadono nascite e morti.

Oggi sono stati nati formiche agili,

Anche un bambino umano

e foglie di mela.

Il mio corpo sarà sepellito,

come spazzatura inutile.

Le mie ossa saranno spazzerate via

dalle sabbie settentrionali.

Ognuno di noi

lo conosce e lo comprende.

Dimensioni delle nostre vite sono diverse,

ma ci affrettiamo tutti

a fare di più per la nostra idea maggiore,

Fino a quando saremo colpiti dalla morte.

Ognuno di noi muore in modo diverso –

o sul letto,

o in combattimento,

ogni darà via sua forza, goccia a goccia.

Buttandola nella fornace

dell’unica terra nel mondo,

per far crescere

canzoni, segale, ferro.

Per farci crescere,

Far crescer i nostri figli 

e i figli dei nostri figli,

per dar lunga vita al nostro pianeta Terra –

per sempre!

Perché oggi,

e domani,

e centinaia di anni dopo

Si alzasse

un titano libero

e indipendente

con il nome Uomo!

Міхась Чарот "Я не чакаў"(пераклад Яўгенія Камарова-Кіслая)

Міхась Чарот (расстраляны ў 1937): 

Я не чакаў

І не гадаў,

Бо жыў з адкрытаю душою,

Што стрэне лютая бяда,

Падружыць з допытам,

З турмою.

 

Прадажных здрайцаў ліхвяры

Мяне заціснулі за краты.

Я прысягаю вам, сябры,

Мае палі

Мае бары, —

Кажу вам — я не вінаваты!

Mikhas Ciarot (fucilato nel 1937)

Non me l’aspettavo,

Non pensavo,

Volando il mondo com’uccello,

Ch’avrei incontrato un guaio sí atroce,

Le interrogazioni

In carcere.

 

Gli usurai degli traditori 

M’hanno mandato nelle segrete.

Amici miei, ve lo guiro,

I miei campi,

Le mie foreste, 

Vi dico io: sono innocente!

Андрэй Аляксандраў "Калі на неба глядзіш праз краты"(пераклад Яўгенія Камарова-Кіслая)

Андрэй Аляксандраў (палітвязень 2020):

Калі на неба глядзіш праз краты,

не бачыш кратаў, а бачыш неба.

Учорашні хлеб пахне цвіллю і стратай,

а заўтрашні пахне сапраўдным хлебам.

Ты кажаш: неба — падман аптычны.

Але падман — гэта краты, вер мне!

Бо краты — толькі хэштэг, 

як звычка,

А гэты хэштэг зараз проста ў трэндах.

Ды справы няма да хэштэгаў небу,

пра трэнды неба зусім не ў курсе,

яно пад нагамі не чуе глебы,

не лічыць стагоддзяў і хлебных лустаў.

І неба цягне аблокаў вату

над часам — адзінае, што жыве.

І неба таксама не бачыць кратаў,

калі ўглядаецца ў неба ўва мне.

Andrei Aliaksandrau (prigioniero politico 2020)

 Se guardi il cielo attraverso le sbarre,

non vedi le sbarre, ma vedi il cielo.

Il pan di ieri è muffa e perdita, è tutt’quel odore,

ma pan di domani è un pane vero.

Tu dici che il cielo è un’illusione ottica.

Ma l’illusione sono le sbarre, credimi!

Dopotutto, le sbarre sono puro hashtag,

com’un vizio,

E questo hashtag è solo in trend.

Bè, il ciel se ne frega di hashtag,

È all’oscuro dei trend anch’esso,

non sente la terra sotto l’suo telo,

non conta i secoli, non gli serve alcun permesso.

Così, esso tira le nuvole di cotone 

Sopra il tempo – l’unica cosa vivente.

Nemmeno il cielo sente le sbarre,

Scrutandosi nei miei occhi fiduciosamente.

Максім Знак: "Яны думалі — нас пахавалі..." (пераклад Яўгенія Камарова-Кіслая)

Максім Знак (палітвязень 2020):

Яны думалі — нас пахавалі…

А мы — бульба! Як нас пахаваць?

Мы зялёным зямлю прабівалі,

Спрабавалі да неба дастаць.

Яны рэзалі нас на кавалкі,

Але кожны прарваўся наверх.

Стала болей нас! Неспадзяванка!

Вось! Трымайце яшчэ адзін мех!

Яны ў цемры мяхі пакідалі,

Яны думалі — гэта адказ.

Але мы прарасталі ў падвале!

Мы — жывыя! Не знішчыце нас!

Maksim Znak (prigioniero politico 2020)

Loro pensavano che c’avessero seppelliti…

Ma siamo patate! Non si può seppellirci.

Sfondavamo la terra da sotto, verdi soldati,

Cercavamo d’toccare il cielo con le nostre vertici.

Loro ci hanno tagliato a pezzi,

Ma ciascun è riuscito a sgusciare fuori.

Ecco, siamo in più! Che sorpresa!

Arriva! Tenete un sacco ancora!

Loro lasciavano i sacchi al buio,

Loro pensavano che fossimo già finiti.

Ma noi germogliavamo nel sotterraneo!

Noi siamo vivi! Non riuscirete a distruggerci!

Пераклады на гішпанскую
Алесь Дудар "Заблудзіла зялёная зорка"

Алесь Дудар (расстраляны ў 1937)

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет…

У зарніц залатой паласе

Заблудзіла зялёная зорка. 

І вандруе ў срыбрыстай расе

І шукае дарогі ў змроку…

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет.  

Se ha perdido mi verde estrella:

La ha dejado el mundo nublada…

En el linde del alba dorada
Se ha perdido mi verde estrella.

 

Se la lleva el rocío de plata,

Su camino busca en la niebla…

Se ha perdido mi verde estrella:

La ha dejado el mundo nublada.

Алесь Дудар "Выйду, выйду ў нізіны, дзе прасторы і вежы."

Выйду, выйду ў нізіны, дзе прасторы і вежы. 

Загарацца сузор’і. 

У кім гарачае сэрца, таго смутак драпежны

Ня супыніць, ня зморыць 

Выйду, выйду на горы, дзе лунаюць сусьветы, 

Кіну песьню ў пагоню за мяцежнікам-ветрам – 

Загарацца сузор’і. 

І ні лютае гора, ні балючая крыўда

Не павіснуць на крыльлях. 

Прадуць людзі ліхія, да з каменьнямі прыдуць, 

Прыдуць з крыкам зьвярыным. 

Будуць бэсціць адважных, што ўзьняліся на ўзвышшы, 

І ад злосьці бясьсільнай, як ваўкі заскавычуць – 

Не павіснуць на крыльлях.

Salgo, salgo a los valles de torres y vacíos.

Se encienden las constelaciones.

De las almas candentes sale un hambriento hastío

Que sin pausa corroe.

Salgo, salgo a los montes donde los universos

Penden, y mi canción lanzo al rebelde viento:

Se encienden las constelaciones.

Ni la cruel amargura, ni el dolor redomado

Llegarán a mis alas.

Llegarán los impíos, y con piedras armados,

Con voces inhumanas.

Gritarán contra aquellos con el valor de alzarse,

Mas ni su ira impotente, ni su aullido salvaje
Llegarán a mis alas.

Алесь Дудар " Цені блудзяць па твары"

Алесь Дудар (расстраляны ў 1937)

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет…

У зарніц залатой паласе

Заблудзіла зялёная зорка. 

І вандруе ў срыбрыстай расе

І шукае дарогі ў змроку…

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет.  

Se ha perdido mi verde estrella:

La ha dejado el mundo nublada…

En el linde del alba dorada
Se ha perdido mi verde estrella.

 

Se la lleva el rocío de plata,

Su camino busca en la niebla…

Se ha perdido mi verde estrella:

La ha dejado el mundo nublada.

Міхась Чарот "Я не чакаў"

Міхась Чарот (расстраляны ў 1937):

Я не чакаў
І не гадаў,
Бо жыў з адкрытаю душою,
Што стрэне лютая бяда,
Падружыць з допытам,
З турмою.

Прадажных здрайцаў ліхвяры
Мяне заціснулі за краты.
Я прысягаю вам, сябры,
Мае палі,
Мае бары, —
Кажу вам — я не вінаваты!

Yo ni esperé,
Ni adiviné
(Cual libro, mi alma estaba abierta)
Que acabaría sin querer
Interrogado
En una celda.

Los que me han encerrado aquí
Corruptos son sin precedentes.

Amigos, bosques,
Prados,
Sol:Os juro que soy inocente.

Валер Маракоў "Адыходзь, трывога, забірай з сабой"

Валер Маракоў (расстраляны ў 1937)
Адыходзь, трывога, забірай з сабой

Плач і крыўду хлопца з чулаю душой!

 

Ты адна сягоння мне свая між ніў,

Быццам я згараю ў песенным агні.

 

Быццам я далёка, ў вочы б’е туман

І нічога светлага больш ў жыцці няма.

 

Ах, мой край каханы, залаты мой край,

Не хачу так рана ў песнях дагараць!

 

Я йшчэ жыў так мала і так мала пеў,

Ну дык дайце ж, братцы, мне пажыць цяпер.

 

Дайце на прыволлі сэрца з сінню зліць,

Каб з другімі марыць і другіх любіць!

 

¡Preocupación, vete, llévate contigo
El llanto del niño de corazón limpio!

 

Hoy tú me cantaste sola entre las flores,
Como si yo ardiera entre tus canciones.

 

Siento que estoy lejos, turbia la mirada,
Y en la vida bueno no me queda nada.

 

¡Oh patria querida, país de mis amores!

¡No quisiera arder ya entre tus canciones!

 

He vivido poco, he cantado menos,

Dadme tiempo, hermanos, para cantos nuevos,

 

¡Que mi corazón se una con el cielo
Para compartir mi amor y mis sueños!

Андрэй Аляксандраў (палітвязень 2020):  " Калі на неба глядзіш праз краты"

Калі на неба глядзіш праз краты,

не бачыш кратаў, а бачыш неба.

Учорашні хлеб пахне цвіллю і стратай,

а заўтрашні пахне сапраўдным хлебам.

Ты кажаш: неба — падман аптычны.

Але падман — гэта краты, вер мне!

Бо краты — толькі хэштэг, 

як звычка,

А гэты хэштэг зараз проста ў трэндах.

Ды справы няма да хэштэгаў небу,

пра трэнды неба зусім не ў курсе,

яно пад нагамі не чуе глебы,

не лічыць стагоддзяў і хлебных лустаў.

І неба цягне аблокаў вату

над часам — адзінае, што жыве.

І неба таксама не бачыць кратаў,

калі ўглядаецца ў неба ўва мне.

Si entre las rejas al cielo miras,

no ves las rejas, ya ves el cielo.

El pan de ayer huele a moho y heridas;

el de mañana, a pan verdadero.

Dices que el cielo es un espejismo.

¡Pero las rejas no son reales!

Son un hashtag, siempre son

lo mismo,

Pero se han hecho ahora virales.

Pero no lee hashtags el cielo,

y de las modas nunca se entera,

bajo sus pies nunca siente el suelo,

no cuenta los siglos, los panes, las penas.

El algodón de las nubes lleva

al tiempo: el único que es eterno.

Y el cielo tampoco ve las rejas

Mirando al cielo que llevo dentro.

Максім Знак (палітвязень 2020): "Яны думалі — нас пахавалі..."

Яны думалі — нас пахавалі…

А мы — бульба! Як нас пахаваць?

Мы зялёным зямлю прабівалі,

Спрабавалі да неба дастаць.

Яны рэзалі нас на кавалкі,

Але кожны прарваўся наверх.

Стала болей нас! Неспадзяванка!

Вось! Трымайце яшчэ адзін мех!

Яны ў цемры мяхі пакідалі,

Яны думалі — гэта адказ.

Але мы прарасталі ў падвале!

Мы — жывыя! Не знішчыце нас!

Se pensaban que nos enterraron…

¡Somos papas! ¿Qué van a enterrar?

En la tierra se hundió nuestro tallo,

Nos quisieron al cielo lanzar.

Y después nos cortaron en trozos,

Pero todos pudimos crecer.

¡Somos más! ¡Qué alegría, qué gozo!

¡Otro saco! ¡Tomad! ¡A comer!

Nos dejaron en cuartos oscuros,

Y pensaron, ¡así aprenderán!

¡Pero allí nos hicimos más duros!

Y vivimos. ¡No nos destruirán!

Пераклады на ангельскую
Алесь Дудар "Выйду, выйду ў нізіны, дзе прасторы і вежы"

Выйду, выйду ў нізіны, дзе прасторы і вежы. 

Загарацца сузор’і. 

У кім гарачае сэрца, таго смутак драпежны

Ня супыніць, ня зморыць 

Выйду, выйду на горы, дзе лунаюць сусьветы, 

Кіну песьню ў пагоню за мяцежнікам-ветрам – 

Загарацца сузор’і. 

І ні лютае гора, ні балючая крыўда

Не павіснуць на крыльлях. 

Прыдуць людзі ліхія, да з каменьнямі прыдуць, 

Прыдуць з крыкам зьвярыным.

Будуць бэсціць адважных, што ўзьняліся на ўзвышшы, 

І ад злосьці бясьсільнай, як ваўкі заскавычуць – 

Не павіснуць на крыльлях.

I come out to the lowlands, there are towers and freedom.

Stellar patterns are glowing.

Fiery-hearted will never stop or fall prey to greedy

Ever ravening sorrow.

I come out to the highlands, where the Universe unravels,

I will send my song chasing rebel wind in its travels –

Stellar patterns are glowing.

And my wings will be never held by torturous grievance 

Or ferocious misfortune.

Evil men will appear, bringing merciless stones,

Bringing bestial shrieking

To revile the courageous who ascended the highlands.

But my wings will be never held by powerless fury 

Or by harrowing howling.

Алесь Дудар "Заблудзіла зялёная зорка"

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет…

У зарніц залатой паласе

Заблудзіла зялёная зорка.

 

І вандруе ў срыбрыстай расе

І шукае дарогі ў змроку…

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет.

Пераклад Наталлі Залатых

A green star is wandering

Misted by the Universe…

In the gold morning stars strip

A green star is wandering.

In the silver dew she is travelling

She looks for the way in the twilight…

A green star is wandering – 

Misted by the Universe.

Пераклад Вольгі Даўжанковай

A silver starlet has lost its bearings – 

It was dazzled by the Universe… 

Shining sheets flash above the earth, 

A silver starlet has lost its bearings. 

 

Now it’s wandering through sparkling drops, 

Trying pathways with darkness staring… 

A silver starlet has lost its bearings – 

It was dazzled by the Universe.

Алесь Дудар "Цені блудзяць па твары"

Цені блудзяць па твары,

Сэрца точыць нуда.

Сёньня лепшы таварыш

Можа цябе прадаць.

 

Сёньня ня верыць нікому,

Можа я сам шпіён.

Сьціснуць рукамі скроні,

Няхай пагасьне агонь.

Многія маюць сховы

Ў шкліцах чырвоных маніст.

Скажы па-свойму слова –

Крыкнуць – ты шавініст.

 

Будзіць волатаў косьці,

Будзіць сафійскі звон.

Прышлі вы да нас у госьці

І нам надзелі ярмо

Пераклад Наталлі Залатых

My face is full of shadows,

A yearning is in my heart.

Today is highly possible

To be sold by your best comrade.

Today do not trust anyone,

I may be a spy, who doubt.

Squeeze your head with fingertips

And let this fire go out.

Many people have hiding-place

In glass of scarlet beads.

Dare to say a native word – 

They’ll blame you as chauvinist.

With bells of Sofia temple

Old giants’ bones woke.

You came to us as guests

Now our necks are in yoke.



Пераклад Кацярына Рэзнікава

Shadows like bad omens

Have struck fear into our hearts

The curse of the Red Terror –

Betrayal has torn us apart.

We no longer trust one another

I think I may well be a spy

Son can sell out a father

We are all numb, unable to cry.

We’ve abandoned what is ours

Mother tongue crushed with a fist

Native words lost their powers

Branded as Nationalist.

Our glory locked up in graves

Can they hear church bells tolling?

Our nation turned into slaves

By a wolf in a sheep’s clothing.


Пераклад Вольгі Даўжанковай

Mine is a heart of sorrow,

Joy rarely comes my way.

They’ll betray me tomorrow,

Those who know me today.

 

Trust in this world is senseless,

Everyone is a spy.

I’m pressing my hands to my temples

To put out the fire inside.

 

So many people cover 

Secrets with thick red mist.

Try to show pride and power –

They’ll call you a chauvinist. 

 

Sophia bells are tolling

Waking the bones of our knights.

You have come here as callers

And taken away our rights.

Юлі Таўбін "Я - аптыміст"

Юлі Таўбін (расстраляны ў 1937) 

 

Я – аптыміст.

Не з пароды шашлычных барашкаў,

Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта. 

Мне бывае цяжка.

Мне бывае дужа цяжка.

Хоць ты біся аб сценку.

Але я помню – 

вось што: 

Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці. 

Сягоння нарадзіліся

рухавыя мурашкі, 

чалавечы дзіцёнак

і яблыневыя лісткі.

Цела маё пахаваюць,

як непатрэбнае смецце,

I замятуць мае косці

сіверныя пяскі.

Кожны з нас

гэта ведае і разумее.

Розны нашага жыцця памер,

Але ўсе мы спяшаемся

болей зрабіць для агульнай нашай ідэі,

Пакуль нас не зачапіла смерць.

Кожны з нас па-рознаму памірае – 

Ці на ложку,

ці ў бойцы,

кожны сілы па кроплі аддасць.

Кінуўшы іх у топку

адзінаму ў свеце краю,

Каб вырасталі

песня, жыта, руда.

Каб раслі мы,

раслі нашы дзеці,

і дзеці нашых дзяцей,

каб жыла нашая любая планета Зямля – 

ўвек!

Каб сягоння,

і заўтра,

і сотні гадоў пасля

Устаў

вольны

і непадлеглы

волат – Чалавек!

Yuly Tovbin (executed in 1937)

 

I am an optimist.

Not a kind of barbeque lambs

Who yelp for no reason and for nobody.

I am sometimes facing hard problems.

I am sometimes in a mood

To bang against the wall.

But I remember

the following:

There are births and deaths every day.

Today 

mobile ants,

human baby

and apple tree sheets have been born.

They will bury my dead body

like it is a piece of garbage,

Cold wind will cover my bones

with its sands.

Every one of us

knows that and understands.

Our lives are of a different lasting.

But all of us are in a hurry

to do as much as possible for our common idea,

Until death catches us.

Everybody dies in a different way –

In a bed

or in a battle,

everybody will give their strength in full.

Throwing them to the furnace

of the unique land in the world.

So that

songs, rye, minerals grow up. 

So that we,

our children,

and the children of our children, grow up,

and our dear planet Earth lives –

forever!

So that today,

and tomorrow,

and hundreds years after

there rises

free

and independent

titan – Human!

Міхась Чарот "Я не чакаў"

Міхась Чарот (расстраляны ў 1937): 

Я не чакаў
І не гадаў,
Бо жыў з адкрытаю душою,
Што стрэне лютая бяда,
Падружыць з допытам,
З турмою.

Прадажных здрайцаў ліхвяры
Мяне заціснулі за краты.
Я прысягаю вам, сябры,
Мае палі,
Мае бары, —
Кажу вам — я не вінаваты!

Mihas Charot (executed in 1937)

I didn’t expect

I didn’t guess

Because I lived with open heart

That with a trouble I will mess,

My friendship with prison

Will start.

 

Percenters of venal traitors

Threw me behind bars and bolt.

My friends,

My fields

And my forests, –

I swear – it’s not my fault!

Андрэй Аляксандраў "Калі на неба глядзіш праз краты"

Андрэй Аляксандраў (палітвязень 2020):

Калі на неба глядзіш праз краты,

не бачыш кратаў, а бачыш неба.

Учорашні хлеб пахне цвіллю і стратай,

а заўтрашні пахне сапраўдным хлебам.

Ты кажаш: неба — падман аптычны.

Але падман — гэта краты, вер мне!

Бо краты — толькі хэштэг, як звычка,

А гэты хэштэг зараз проста ў трэндах.

Ды справы няма да хэштэгаў небу,

пра трэнды неба зусім не ў курсе,

яно пад нагамі не чуе глебы,

не лічыць стагоддзяў і хлебных лустаў.

І неба цягне аблокаў вату

над часам — адзінае, што жыве.

І неба таксама не бачыць кратаў,

калі ўглядаецца ў неба ўва мне.

Andrew Alexandrov (political prisoner 2020)

 

When you look at the sky through the bars

You don’t see bars, you see the sky.

Yesterday’s bread smells loss and must,

and tomorrow’s bread smells rye.

You say that the sky is an optic illusion

But the illusion are the bars, believe me!

Because the bars are only a hashtag, allusion

To the trend that is popular lately.

But the sky doesn’t care about hashtags,

It doesn’t care about any trends,

It doesn’t stand firmly on the ground,

It doesn’t count centuries and bread flakes.

The sky pulls the cloud wool

beyond the time – the only alive.

The sky doesn’t see the bars as well

When it looks in me at my sky.

Пераклады на чэшскую
Міхась Чарот «Я не чакаў...» Пераклад на чэшскую Макса Шчура

Я не чакаў
І не гадаў,
Бо жыў з адкрытаю душою,
Што стрэне лютая бяда,
Падружыць з допытам,
З турмою.

Прадажных здрайцаў ліхвяры
Мяне заціснулі за краты.
Я прысягаю вам, сябры,
Мае палі,
Мае бары, —
Кажу вам — я не вінаваты!

Nečekal jsem, netušil jsem,

vždyť žil jsem s duší bezelstnou,

že mříž mi bude osudem,

že k výslechu mě předvedou.

 

Lichváři, zrádci ze všech stran 

usilují, abych byl zničen.

Svým přátelům, a také vám,

mé bory, lesy, přísahám,

že neprovinil jsem se ničím.




Юлі Таўбін «Я – аптыміст...» Пераклад на чэшскую Макса Шчура

Я — аптыміст.
Не з пароды шашлычных барашкаў,
Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта.
Мне бывае цяжка.
Мне бывае дужа цяжка.
Хоць ты біся аб сценку.
Але я помню —
вось што:
Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці.
Сягоння нарадзіліся
рухавыя мурашкі,
чалавечы дзіцёнак
і яблыневыя лісткі.
Цела маё пахаваюць,
як непатрэбнае смецце,
І замятуць мае косці
сіверныя пяскі.
Кожны з нас
гэта ведае і разумее.
Розны нашага жыцця памер,
Але ўсе мы спяшаемся
болей зрабіць для агульнай нашай ідэі,
Пакуль нас не зачапіла смерць.
Кожны з нас па-рознаму памірае —
Ці на ложку,
ці ў бойцы,
кожны сілы па кроплі аддасць.
Кінуўшы іх у топку
адзінаму ў свеце краю,
Каб вырасталі
песня, жыта, руда.
Каб раслі мы,
раслі нашы дзеці,
і дзеці нашых дзяцей,
каб жыла нашая любая планета Зямля —
ўвек!
Каб сягоння,
і заўтра,
і сотні гадоў пасля
Устаў
вольны
і непадлеглы
волат — Чалавек! 

Jsem optimista. Nejsem z beránčího pokolení,

které jen hloupě mečí, že z něj bude jehněčí. 

Mívám to těžké. Bývá mi na umření.

Nic s tím nenadělám. Vím, a nebrečím:

 

každý den přináší smrti a narození.

I dnes se rodí čilí mravenci, lidské dítě, listí jabloně.

I moje tělo jednou bude odpad k zahození.

Studený písek moje kosti zavane.

 

Každý z nás to ví, každý to chápe přec.

Liší se délka našich životů,

však každý chce udělat co nejvíc pro společnou věc,

dokud je tu.

 

Každý z nás po svém zemře – 

v posteli, v boji – každý své síly po kapce 

přilije do ohně té nejkrásnější země,

jen aby rostla píseň, chleba, ruda bez konce.  

 

Abychom rostli my, naše děti a jejich děti,

aby se naše milovaná planeta vždy měla dobře!

Abys dnes nebo zítra nebo za mnoho staletí

povstal, volný Člověče, nezkrotný obře!




Валеры Маракоў «Адыходзь трывога...» Пераклад на чэшскую Макса Шчура

Адыходзь, трывога, забірай з сабой
Плач і крыўду хлопца з чулаю душой!

Ты адна сягоння мне свая між ніў,
Быццам я згараю ў песенным агні.

Быццам я далёка, ў вочы б’е туман
І нічога светлага больш ў жыцці няма.

Ах, мой край каханы, залаты мой край,
Не хачу так рана ў песнях дагараць!

Я йшчэ жыў так мала і так мала пеў,
Ну дык дайце ж, братцы, мне пажыць цяпер.

Дайце на прыволлі сэрца з сінню зліць,
Каб з другімі марыць і другіх любіць!

(1927) 

Valer Marakou

Odejdi, úzkosti, a odnes si pryč s sebou

pláč mladíka s duší přecitlivělou!

 

Jsi dneska má jediná nejbližší.

Zhasínám v písni, jako v ohništi.

 

Jako bych byl už pryč, mlha mi pálí oči,

a všechno světlé v mém životě končí.

 

Kraji můj zlatý, země milovaná!

Na smrt je brzy, píseň není dozpívána!

 

Žil jsem jen krátce, zpíval ještě míň… 

Bratři, víc života dopřejte mi!

 

Bych srdce volně s modří spojoval,

s jinými snil a jiné miloval!

Тодар Кляшторны «Што каханьне?...» пераклад на чэшскую Макса Шчура

Адыходзь, трывога, забірай з сабой
Плач і крыўду хлопца з чулаю душой!

Ты адна сягоння мне свая між ніў,
Быццам я згараю ў песенным агні.

Быццам я далёка, ў вочы б’е туман
І нічога светлага больш ў жыцці няма.

Ах, мой край каханы, залаты мой край,
Не хачу так рана ў песнях дагараць!

Я йшчэ жыў так мала і так мала пеў,
Ну дык дайце ж, братцы, мне пажыць цяпер.

Дайце на прыволлі сэрца з сінню зліць,
Каб з другімі марыць і другіх любіць!

(1927) 

Valer Marakou

Odejdi, úzkosti, a odnes si pryč s sebou

pláč mladíka s duší přecitlivělou!

 

Jsi dneska má jediná nejbližší.

Zhasínám v písni, jako v ohništi.

 

Jako bych byl už pryč, mlha mi pálí oči,

a všechno světlé v mém životě končí.

 

Kraji můj zlatý, země milovaná!

Na smrt je brzy, píseň není dozpívána!

 

Žil jsem jen krátce, zpíval ještě míň… 

Bratři, víc života dopřejte mi!

 

Bych srdce volně s modří spojoval,

s jinými snil a jiné miloval!

Пераклады на ўкраінскую
Юлі Таўбін "Калі я буду паміраць" пераклад на ўкраінскую – Алесь Плотка і Тамара Лазарэнка

Калі я буду паміраць
і рабіцца дакучным целам…

А я хачу, каб гэта было ня хутка, – таму

Я цяпер хачу жыць, жыць, –

жыць жыцьцём, аднаму мне зразумелым,

Жыцьцём, уласьцівым толькі мне аднаму.

Бачыць, як сонца сьмяецца на брудным акне,

Акунаць сваё цела ў халодныя ўлоньні рэчак,

Плысьці на моры ў рыбачым чаўне,

Хадзіць па полі сярод цнатлівых грэчак.

Я хачу спатыкаць сяброў і таварышак,

маладых і сталых;

Хачу даверлівых жаночых пацалункаў

і моцных поціскаў мужчынскіх рук,

Каб адчуваньне жыцьця ніколі мяне не пакідала, –

Поўнае і шматкаляровае,

як вясёлкавы паўкруг.

Я хачу наведаць аграмадныя гарады,

Далёкія краіны з мовамі чужымі, –

Я хачу,

каб сьвет

паветра,

сухазем’я

і вады

Жыў,

дрыжаў

у кожнай, самай дробнай маёй жыле.

Каб мяне хвалявалі

страты, здабыткі, разьвітаньні і стрэчы,

Каб я мог сказаць пра сябе:

«Я жыў, пакуль тэрмін мой не прайшоў…

Каб мяне праціналі сваёю магутнасьцю рэчы

Блізкіх маіх спадарожнікаў-таварышоў.

Хачу

жыць,

падаючы,

але не занепадаючы.

Высока паднятым сілай часоў,

здабыць сталае месца на гале зямной.

Ведаю свае заганы.

Але гэта – мая задача.

Мне –

дваццаць першы год.

Жыцьцё ня за, а перада мной

Коли помиратиму й ставатиму тягарливим тілом… 

А я хочу, щоб це було не миттєво, – та й по тому 

Я тепер хочу жити, жити, – 

жити життям одному мені зрозумілим, 

Життям, притаманним мені одному, більше нікому.

Бачити, як сонце всміхається на брудному вікні, 

Занурювати своє тіло у лоно холодних річок, 

Плисти морем в рибальському човні, 

Ходити полем цнотливих гречок. 

Я хочу зустрічати друзів та колежанок, молодих та досвідчених; 

Хочу довірливих жіночих поцілунків, 

потисків міцних чоловічих рук, 

Жеби відчуття життя ніколи мене не полишило, – 

Повне та різнобарвне, як веселковий півкруг. 

Хочу навідати величезні міста,  

Далекі краї з мовами чужими, –  

Аби світ сухозем’я, повітря, води своїм став: 

Жив, дрижав в кожній, найдрібнішій моїй жилі.

Щоб мене хвилювали 

втрати, здобутки, стрічі та втечі, 

Жеби міг сказати про себе: 

«Я живий, доки термін мій остаточно не сплив… 

Щоб мене протинали могутністю речі 

Близьких моїх супутників-товаришів. 

Хочу жити падаючи, – але не занепадаючи. 

Піднесеним високо силою часу, 

щоб куля земна підставила надійно рамено. 

Знаю свої вади. 

Але то є моя задача. 

Мені – двадцять перший рік. 

Життя не за, а поперед мене».

 

#1937

Пераклады на французскую
Алесь Дудар. «Заблудзіла зялёная зорка...»

Заблудзіла зялёная зорка –

Затуманіў яе сусвет…

У зарніц залатой паласе

Заблудзіла зялёная зорка.

І вандруе ў срыбрыстай расе

І шукае дарогі ў змроку…

Заблудзіла зялёная зорка –

Затуманіў яе сусвет…

Où es-tu, étoile verte?

Éblouie par le monde brumeux,

Éclipsée par l’éclair d’or,

Où es-tu, étoile verte ?

Vagabonde des rosées d’argent

Et quêteuse de la route des ténèbres,

Éblouie par le monde brumeux,

Où es-tu, étoile verte?
Пераклад на французскую Дзяніса Кандакова
Уладзімір Дубоўка. «Жыццё закон нязломны мае...»

Уладзімір Дубоўка

Жыццё закон нязломны мае

 

Жыццё зaкoн нязлoмны мae:

нiкoлi пpaўдa нe ўмipae.

 

Aднo xoць зepнeткa мaлoe

ды зacтaнeццa пpa былoe.

 

Hi нa пяcкy, нi нa кaмeннi

yшчэнт нe выпeтpэe зepнe:

 

yзыдзe, ўcxoды бyдyць з плёнaм,

з aдзiнaк выpacтyць мiльёны…

Ouladzimir Doubowka

«La vérité ne succombe jamais»

 

La vie a une loi inchangée :

La vérité ne succombe jamais.

 

Un grain du passé, même un seul,

y restera, survivra dans le sol.

 

Il ne perdra ses forces ineffables

ni sur les roches, ni sur les sables :

 

il va germer, pousser, fructifier,

et désormais il y en aura des milliers…

Пераклад Яны Гульцяевай

Юлі Таўбін. «Кожны з маленства злучаны выракам...»

Юлі Таўбін

Кожны з маленства злучаны выракам,

А потым крывёю аплочвае чыншы.

На Беларусі зрабіцца лірыкам

Куды лягчэй, як чым-небудзь іншым.

Вагон прарываецца рыбай праз нерат,

Бярозы галлём быццам б’юцца а шыбы,

І так мая лірыка рвецца наперад,

Як гэтая самая ў нераце рыба.

…З маленства з нас кожны злучаны выракам

І плоціць за вырак багатыя чыншы…

Гавораць, што жыць лірыкам,

Магчыма, цяжэй, як іншым.

Yuli Tawbine

 

Dès l’enfance nous sommes tous condamnés,

Et c’est par notre sang que nous devons payer.

Au Bélarus, devenir un lyrique,

C’est très facile, c’est typique.

Le wagon se fraye le chemin, il se dépêche,

Comme un poisson se dégage d’un filet de pêche.

C’est ainsi que mon vers se libère,

Tel un poisson solitaire.

… Dès l’enfance nous sommes tous condamnés,

Et pour cette peine, il nous faut payer…

On dit que la vie d’un lyrique

N’est pas du tout onirique.

Пераклад Яны Гульцяевай

Пераклады на партугальскую
Міхась Чарот "Я не чакаў" пераклад на партугальскую: Вольга Ермалаева Франко

Міхась Чарот 

 

Я не чакаў

І не гадаў,

Бо жыў з адкрытаю душою,

Што стрэне лютая бяда,

Падружыць з допытам,

З турмою.

Прадажных здрайцаў ліхвяры

Мяне заціснулі за краты.

Я прысягаю вам, сябры,

Мае палі,

Мае бары, —

Кажу вам — я не вінаваты!

Mikhas Tcharot 

 

Não esperava,

Não achava,

Abrindo ao mundo meu coração

Que logo eu me encontrava

Interrogado

Na prisão.

Os agiotas, os vendidos

De mim fizeram condenado

Eu juro a vocês, amigos,

Meu campo,

Matas e meus rios,

Eu digo-lhes: Não sou culpado!

Пераклад на партугальскую: Вольга Ермалаева Франко

Tradução do belarusso: Volha Yermalayeva Franco

Валеры Маракоў "Адыходзь, трывога, забірай з сабой..."

Валеры Маракоў

Адыходзь, трывога, забірай з сабой

Плач і крыўду хлопца з чулаю душой!

 Ты адна сягоння мне свая між ніў,

Быццам я згараю ў песенным агні.

 

Быццам я далёка, ў вочы б’е туман

І нічога светлага больш ў жыцці няма.

 

Ах, мой край каханы, залаты мой край,

Не хачу так рана ў песнях дагараць!

 

Я йшчэ жыў так мала і так мала пеў,

Ну дык дайце ж, братцы, мне пажыць цяпер.

 

Дайце на прыволлі сэрца з сінню зліць,

Каб з другімі марыць і другіх любіць!

 

Пераклад на партугальскую: Вольга Ермалаева Франко і Патэрсан Франко Коста

Valéry Marakou

Vá, aflição, leve com você

O choro do menino com sensível coração!

Só você me chama hoje de seu,

Como se me queimasse, no fogo da canção.

Parece que estou longe, com névoa nos olhos

Não há nada livre nessa vida de pesar.

Minha terra linda, terra dos meus sonhos, 

Não quero tão cedo, nas canções, queimar!

Eu vivi tão pouco, pouco eu cantei

Deixe mais um pouco, deixe, viverei

Dê-me com o céu azul, meu coração mesclar,

Pra sonhar com outros, com outros, amar!

 

Tradução do belarusso: Volha Yermalayeva Franco e Paterson Franco Costa

Юлій Таўбін "Я — аптыміст..."

 

Юлій Таўбін

 

 Я — аптыміст.

Не з пароды шашлычных барашкаў,

Што верашчаць, самі не ведаюць, каму і навошта.

Мне бывае цяжка.

Мне бывае дужа цяжка.

Хоць ты біся аб сценку.

Але я помню —

вось што:

Кожны дзень адбываюцца нараджэння і смерці.

Сягоння нарадзіліся

рухавыя мурашкі,

чалавечы дзіцёнак

і яблыневыя лісткі.

Цела маё пахаваюць,

як непатрэбнае смецце,

І замятуць мае косці

сіверныя пяскі.

Кожны з нас

гэта ведае і разумее.

Розны нашага жыцця памер,

Але ўсе мы спяшаемся

болей зрабіць для агульнай нашай ідэі,

Пакуль нас не зачапіла смерць.

Кожны з нас па-рознаму памірае —

Ці на ложку,

ці ў бойцы,

кожны сілы па кроплі аддасць.

Кінуўшы іх у топку

адзінаму ў свеце краю,

Каб вырасталі

песня, жыта, руда.

Каб раслі мы,

раслі нашы дзеці,

і дзеці нашых дзяцей,

каб жыла нашая любая планета Зямля —

ўвек!

Каб сягоння,

і заўтра,

і сотні гадоў пасля

Устаў

вольны

і непадлеглы

волат — Чалавек! 

Пераклад на партугальскую: Вольга Ермалаева Франко

 

 Yuli Táubin 

 

Sou otimista

Não daquele rebanho de gado

Que faz barulho sem saber para quem nem para quê.

Às vezes, está pesado

Às vezes, está bem pesado

Que só falta se jogar contra a parede.

Mas eu lembro,

que:

Todo dia acontece nascimento e morte.

Hoje, nasceram

as formiguinhas animadas,

a criancinha humana

e as folhas de macieira.

Enterrarão meu corpo

como um lixo sem sorte.

Meu ossos serão cobertos

pelo vento, com areia.

Cada um de nós

sabe disso e entende, cada um.

Das nossas vidas, é variado o porte,

Mas todos nós temos pressa

para fazer mais para nossa ideia em comum

Até sermos alcançados pela morte.

Cada um de nós morre do seu jeito:

Um, na cama,

outro, na guerra,

suas forças, gota por gota, entregarão,

Jogando-as no forno 

da única terra que guarda no peito,

Para que cresçam 

o centeio, o ferro e a canção.

Que nós cresçamos,

que nossas crianças cresçam,

e as crianças das nossas crianças,

que viva o nosso querido planeta, a Terra,

sempre boa!

Que hoje,

e amanhã,

e centenas de anos depois – não encerra,

Levante

a livre,

independente

e imponente Pessoa!


Tradução do belarusso: Volha Yermalayeva Franco

Алесь Дудар. «Запляці залатую касу...»

Запляці залатую касу.

Выйдзі ў сад і вясне пакланіся.

Можа, ўспомніць былую красу

лістапада пажоўклае лісце…

Запляці залатую касу.

 

Дні і ночы развеюць туман…

На балоты, на росы развеюць…

Сож і Гомель!..

            Краіна мая!.. 

Паглядзі, як зара ружавее…

Дні і ночы развеюць туман.

 

Так было…

      Дык ці ж будзе так?..

Чуў я песні, і казкі чуў я.

Бачыў я тваіх рэк сінь і сталь,

думаў думу з табой залатую…

Так было, дык ці ж будзе так?

 

Праз палі, праз нізіны і ўзвышшы,

праз кудлатую сінь лясоў,

бачу, як навальнічыць выйшаў

з берагоў крутарогіх Сож

праз палі, праз нізіны і ўзвышшы.

 

Вецер, вецер! Рабінавы сум

над старым, над чужым і над новым…

Запляці ж залатую касу,

выйдзі ў поле спаткацца з вясною…

Вецер, вецер! Рабінавы сум.

 

Сож і Гомель!.. Краіна мая!..

Песням – шыр!.. Палынам – раздолле…

Разальюся песнямі я

пра тваю неапетую долю…

Сож і Гомель!.. Краіна мая!

 

Запляці залатую касу,

выйдзі ў свет і вясне пакланіся.

Можа, ўспомніць былую красу

лістапада пажоўклае лісце…

Запляці залатую касу.

   

1926

Faça uma trança dourada.

No jardim, vá saudar a primavera.

Talvez, lembrem da beleza passada

as folhas murchas de novembro…

Faça uma trança dourada.

 

Dia e noite dissipam a névoa

No orvalho, na vale pantanosa

Soj e Homel!..

                Ó minha terra!

Olhe como a alvorada é rosa.

Dia e noite dissipam a névoa

 

Assim foi…

               Mas assim será?

Eu ouvia canções e contos.

Vi o azul e o aço dos rios.

Pensei seus pensamentos dourados.

Assim foi… Mas assim será?

 

Pelos campos, planícies, colinas

Pelo azul desgrenhado dos matos

Rio Soj tempestou, nas neblinas,

saiu das suas íngremes margens,

Pelos campos, planícies, colinas.

 

Vento, vento! Tristeza abrasada

pelo velho, novo, e alheio…

Faça uma trança dourada

Vá ao campo, encontrar a primavera…

Vento, vento! Tristeza abrasada.

 

Soj e Hómel!.. Ó minha terra!..

Infinita, em campo e canto!..  

Nasce em mim, a canção que descerra

seu destino, que carece decanto…

Soj e Hómel!.. Ó minha terra!

 

Faça uma trança dourada

Vá para o mundo, saudar a primavera.

Talvez, lembrem da beleza passada

as folhas murchas de novembro…

Faça uma trança dourada.

 

1926


Tradução: Volha Yermalayeva Franco

 

Алесь Дудар. ”Заблудзіла зялёная зорка...”

Алесь Дудар 

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет…

У зарніц залатой паласе

Заблудзіла зялёная зорка. 

І вандруе ў срыбрыстай расе

І шукае дарогі ў змроку…

Заблудзіла зялёная зорка – 

Атуманіў яе сусьвет. 

Ales Dudar

Se perdeu a verde estrela,

Pela névoa do mundo ofuscada…

Da alvorada, na faixa dourada,

Se perdeu a verde estrela.

Atravessa o orvalho de prata

Procurando o caminho na treva…

Se perdeu a verde estrela,

Pela névoa do mundo ofuscada.

Tradução: Volha Yermalayeva Franco

Цішка Гартны. Я – асобны сьвет

Цішка Гартны

Tsishka Hártny

Я – асобны сьвет

Ніхто не ведае маіх
Ні думак чорных ні бяды,
Ні гора цяжкаго й нуды, –
Ніхто не ведае маіх!

Я сьвет адзін, асобны сьвет
З жыцьцём нерадасным сваім,
З жаданьнем, шчасьцем і са ўсім
Ад усіх асобны сьвет!

І праўда: бачце бо, каму
Якое дзела да мяне?
Калі і іх нешчасьце тне
Дык дзела ёсць аб мне каму?
….

1911

Eu sou um mundo à parte

Ninguém conhece minha dor,
Meus pensamentos no tormento,
O infortúnio sofrimento, –
Ninguém conhece minha dor!

Eu sou um mundo, um mundo à parte,
Com meus desejos, sorte, vida
Infeliz e bem sofrida,
De todo mundo, sou à parte.

É mesmo: outros, sobre mim
O que é que vão querer saber?
Se já cansaram de sofrer,
Quem vai querer saber de mim?

1911

Tradução: Volha Yermalayeva Franco

Юрка Лявонны. «Зямля, успацеўшы лужамі...»

Юрка Лявонны

Yurka Liavónny

Зямля, успацеўшы лужамі,
Аб каханьні з плугам марыць.
Абкруціўся ружовымі стужкамі
Разьвясёлы хлапчына-марац!

І сьмяецца ў далёкае неба
Пад сінеючай дымкай бяроза.
Заўтрашняй ломкі рэбус
Пальцам старому грозіць!..

1926

A terra, suando poças,
Sonha em namorar o arado.
Enrolou-se em fitas rosas,
O março, rapaz animado.

A bétula, na névoa azulada
Dá risada ao céu, sem medo,
Do rompido futuro charada
Sacode ao passado seu dedo!..

1926

Tradução: Volha Yermalayeva Franco